سونامی دیسک گردن در راه است

به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و سلامت گروه علمی فرهنگی و هنری خبرگزاری صدا و سیما، شاید سال ۱۹۷۳ که نخستین تلفن همراه یک کیلوگرمی ساخت شرکت آمریکایی موتورولا به قیمت حدود ۴ هزار دلار به بازار آمد، کمتر کسی تصور می‌کرد که این وسیله ارتباطی روزی جزو ضروری‌ترین ابزار زندگی مردم شود. وسیله ارتباطی که امروز با مدل‌های بسیار جذاب و متنوع در دسترس بسیاری از کاربران دنیا قرار گرفته و به جزو جدایی ناپذیر زندگی مردم تبدیل شده است.
اما با شیوع ویروس کرونا در دنیا و شرایط قرنطینه خانگی و همچنین استفاده از شبکه‌های آموزش مجازی برای دانش آموزان و دانشجویان، کاربرد تلفن همراه و تبلت در بین گروه کودک و نوجوان و همچنین جوانان به شدت افزایش یافته است.
کودکانی که باید در خانه با تبلت یا گوشی با کلاس‌های درسی خود ارتباط برقرار کنند و گاهی اوقات اضافی خود را صرف بازی‌های موبایلی می‌کنند.
خانواده‌هایی که دغدغه درس بچه‌ها را دارند و بسیاری از آن‌ها نیز اوقات فراغت خود در دنیای مجازی را سپری می‌کنند و البته بسیاری از جوانانی که امروزه گوشی همراه به همدم و مونسی برای گذران اوقات فراغت آن‌ها تبدیل شده است.
این درحالی است که گفته می‌شود درصد بالایی از این کاربران، با فرم صحیح و بهداشت استفاده از گوشی همراه و رعایت برخی نکات برای جلوگیری از آسیب‌های ستون فقرات و گردن آشنایی لازم را ندارند.

استفاده ناصحیح از موبایل و شیوع بیماری دیسک گردن

یک فوق تخصص درد با بیان اینکه، عارضه دیسک گردن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی ناشی از استفاده غیرصحیح از موبایل و تبلت در بین خانواده هاست، به استفاده روزافزون و غیرصحیح از تجهیزات الکترونیکی از جمله گوشی همراه و تبلت به خصوص در بین کودکان و نوجوانان اشاره کرد و نسبت به بروز بیماری فتق (بیرون زدگی) دیسک گردن در آینده نزدیک هشدار داد.
آقای دکتر مجید حیدریان با بیان اینکه، در طول سال‌های اخیر گوشی‌های همراه نقش ویژه‌ای در گذران اوقات فراغت خانواده‌ها پیدا کرده است، افزود: هر کدام از ما در طول شبانه روز ساعات زیادی را از این وسیله استفاده می‌کنیم، این درحالی است که فرم صحیح و بهداشت استفاده از این گوشی را آموزش ندیده ایم.
این فوق تخصص درد با اشاره به ورود انواع و اقسام مدل‌های تلفن به بازار گفت: امروزه شاید کمتر کسی را بتوان یافت که در طول شبانه روز، چندین بار سرگرم بازی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی و نوشتن و خواندن پیام نباشد.
وی ادامه داد: این درحالی است که بسیاری از کاربران هنگام استفاده از موبایل گردن خود را خم کرده و در این حالت ستون فقرات در وضعیت نامناسبی قرار می‌گیرد.
عضو انجمن مطالعه درد آمریکا با تأکید بر اینکه، هنگام استفاده از موبایل باید گردن به طور طبیعی با مهره‌ها در یک خط صاف قرار گیرد، افزود: اکنون گردن بیشتر کابران گوشی در حالت خواندن و نوشتن پیام، بسیار جلوتر از مهره‌ها قرار می‌گیرد.

خم شدن سر و فشار تصاعدی به مهره‌های گردن

آقای دکتر حیدریان در ادامه با بیان اینکه، سر انسان به طور متوسط بالغ بر ۴ تا ۶ کیلو وزن دارد، تصریح کرد: خم کردن سر و نگاه به پایین برای استفاده از گوشی همراه یا تبلت معادل وزن حداقل ۴ تا ۵ برابر وزن سر نیرو به مهره‌های گردن وارد می‌کند.
وی با ذکر مثالی افزود: هنگامی که سر روی گردن حدود ۱۵ درجه به جلو خم می‌شود، وزن سر و فشاری که روی مهره‌های گردن وارد می‌شود، حدود ۱۲ کیلوگرم است. به دلیل اینکه محور گردن به جلو خم می‌شود و ما این وزن را به صورت عمودی روی مهره‌ها احساس نمی‌کنیم.
این فوق تخصص درد ادامه داد: حال اگر سر به جلوتر خم شود، آن حالتی که ما به طور معمول از گوشی موبایل استفاده می‌کنیم، حدود ۶۰ درجه سر از محور صفر به جلو خم می‌شود که در این حالت فشاری که روی ستون فقرات گردن وارد می‌شود، تا ۲۷ کیلوگرم اضافه می‌شود، به عبارتی این فشار تقریبا حدود شش برابر وزن اصلی سر می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه، هر ۵ درجه خم کردن گردن، آسیب گردن را به صورت تصاعدی افزایش می‌دهد، افزود: البته در مراحل ابتدایی این حرکت ناصحیح، عضلات فشار ابتدایی وزن سر را که رو به جلو خم شده را می‌گیرند و به طور طبیعی تداوم این روند باعث سفت شدن عضلات ناحیه گردن می‌شود و انقباض و اسپاسم‌های ناحیه گردن ایجاد می‌کند و این نخستین علامتی است که بیماران مبتلا به فتق دیسک گردن ناشی از استفاده غلط از گوشی همراه به کلینیک‌های درد مراجعه می‌کنند.
این فوق تخصص درد ادامه داد: در این حالت هنگام لمس گردن، بیمار در نقاط عضلانی گردن احساس درد دارد چراکه عضلات گردن سفت و ملتهب شده است.
وی در عین حال بیان کرد: البته در این مرحله اولیه می‌توان با استفاده از یکسری تمهیدات و روش‌ها همچون تغییر فرم استفاده از موبایل، وزش گردن و فیزیوتراپی، درمان‌های دارویی و همچنین استفاده از لیزر‌های پرتوان بیمار را درمان کرد.

آسیب به دیسک‌های ستون فقرات

این فوق تخصص درد با تأکید بر اینکه، تکرار استفاده ناصحیح از گوشی‌های همراه یا تبلت در ساعات زیاد شبانه روز می‌تواند بسیار مشکل آفرین باشد، گفت:فرم نادرست سر به منظور استفاده از موبایل به تدریج لبه‌های مهره گردن را دچار ساییدگی می‌کند و به دیسک‌های ستون فقرات گردن آسیب وارد می‌کند.
آقای دکتر حیدریان افزود: در نتیجه در مراحل بعدی ما مواجه می‌شویم با بیماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات و التهاب مفصل بین مهره‌ای ستون فقرات که در این مرحله درد‌های بیماران متفاوت می‌شود.
وی ادامه داد: این بیماران دچار خشکی گردن و همچنین دچار سردرد‌های ناشی از درگیری مهره‌ای ستون فقرات شده و در مراحل شدیدتر دچار فتق یا بیرون زدگی دیسک می‌شوند که این روند منجر به انتقال درد‌های عصبی روی گردن به دست‌ها می‌شود.
این فوق تخصص درد ادامه داد: در این حالت بیماران به تدریج در گردن سپس در شانه و بازو احساس درد و بی حسی می‌کنند که این نشان می‌دهد که دیسکی روی عصب گردن فشار وارد می‌کند.

بیماری سندروم گردن پیامکی و جلو آمدن گردن

آقای دکتر حیدریان با بیان اینکه، به دلیل شیوع درد‌های مربوط به ستون فقرات گردن که به دنبال استفاده غیرصحیح از موبایل و تبلت ایجاد می‌شود، گفت: در علم پزشکی یک بیماری را به نام سندروم گردن پیامکی نام گذاری کرده اند.
وی افزود: در واقع در این وضعیت در طولانی مدت به ستون فقرات و نخاع فرد اختلال و آسیب وارد و مشکلاتی ایجاد می‌کند، به طوری که گردن بیمار در اثر استفاده طولانی بیمار از گوشی به سمت جلو آمده است.
آقای دکتر حیدریان گفت: از نشانه‌های این بیماری این است که فرد گاهی دچار سردرد‌های مزمن شده و حتی در بخش‌های بالای کمر و شانه‌ها نیز احساس درد می‌کند.

سندروم تونل کارپال

این فوق تخصص درد همچنین با بیان اینکه، مراجعات زیاد به کلینیک‌های درد نشان داده است که استفاده از موبایل جدا از ناحیه گردن می‌تواند مشکلات دیگری را نیز ایجاد کند، تصریح کرد: گرفتن طولانی مدت موبایل در دست می‌تواند سندروم درگیری تحت عنوان تونل کارپال ایجاد کندکه التهاب در تونل مچ دست را به دنبال دارد و دست بیمار دچار گزگز و درد در ناحیه انگشتان می‌شود.
به گفته آقای دکتر حیدریان، مچ دست از چندین استخوان کوچک تشکیل شده که در مجموع به آن‌ها استخوان‌های کارپال گفته می‌شود. استخوان‌های کارپال بواسطه رباط‌ها و بافت‌های همبند نیرومندی به نام فلکسور رتیناکولوم به یکدیگر متصل شده‌اند. این مجموعه، در کنار یکدیگر فضایی را تشکیل می‌دهند که به آن تونل کارپال گفته می‌شود.
وی همچنین التهاب در محل اتصال تاندون‌های آرنج را یکی دیگر از عوارض ناشی از نگهداری طولانی مدت گوشی همراه در دست عنوان کرد.

کرونا، کم تحرکی کودکان و نوجوانان را به دنبال داشت

آقای دکتر حیدریان در بخش دیگری یکی از مشکلات مربوط به گروه سنی کودکان و نوجوانان را بی تحرکی و کم تحرکی و مشکلات ناشی از این وضعیت ذکر کرد و افزود: شاید این یک هشداری است برای این گروه‌های سنی که به طور اتفاقی بیماری کرونا استفاده بیشتر آن‌ها از گوشی‌های همراه را بدنبال داشته است.
وی ادامه داد: در واقع فرم ثابت نشستن و بی تحرک بودن روی تمام مفاصل و عضلات بدن تأثیر می‌گذارد و درد‌هایی را ایجاد می‌کند.
این فوق تخصص درد با اشاره به یک کار مطالعاتی در یکی از کشور‌های اروپایی روی ۵۰۰ دانشجویی که از موبایل استفاده می‌کردند، نتیجه این مطالعات را جالب دانست و افزود: این گروه تحقیقاتی که دانشجویان را به دو گروه تقسیم کرده بودند به این نتیجه رسیدند که ۵۲ درصد یعنی بیش از نیمی افرادی که بیش از ۵ ساعت در روز از موبایل استفاده می‌کنند دچار درد‌های ناحیه ستون فقرات گردن می‌شوند و این یک آمار بالایی است.

بهترین راهکار استفاده صحیح از موبایل کدام است؟

از آقای دکتر حیدریان در خصوص راهکار‌های صحیح استفاده از گوشی همراه و تبلت به خصوص برای کودکان و نوجوانان برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های دیسک گردن پرسیدیم.
وی با تأکید بر اینکه، بهترین راهکار جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های دیسک گردن استفاده صحیح از موبایل و تبلت و آموزش صحیح به مردم به خصوص کودکان و نوجوان است، تاکید کرد: صفحه موبایل در حالت‌های مختلف از جمله وضعیت ایستاده و نشسته باید روبروی صورت کاربر قرار گیرد.
وی تصریح کرد: هنگامی که می‌خواهیم روی زمین بنشینیم و از موبایل استفاده کنیم باید پا‌ها را خم کرده و آرنج‌های دست را روی زانوی پا بگذاریم که باز هم گردن و شانه‌ها را عقب می‌دهیم و در واقع گردن را در حالت صفر و بدون هیچگونه خم کردن نگاه داریم.
وی با بیان اینکه، در حالت ایستاده و کوتاه مدت شاید فرد در مراکز عمومی قصد استفاده از گوشی همراه خود را داشته باشد، تصریح کرد: بهترین حالت برای جلوگیری از خم شدن گردن آن است که کاربر یک دست را خم کرده و کف دست را بعنوان ستون زیر بغل دست دیگر قرار دهد تا تکیه گاه آرنج باشد.

بهترین حالت برای استفاده طولانی مدت از گوشی همراه

آقای دکتر حیدریان با بیان اینکه، به طور حتم افرادی هستند که در طول شبانه روز بیش از ۵ و ۶ ساعت از گوشی همراه یا تبلت استفاده می‌کنند، تصریح کرد: بهترین حالت در این موقعیت استفاده از گوشی پشت میز است.
وی افزود: فردی که قرار است چندین ساعت از گوشی استفاده کند باید پشت میز روی صندلی نشسته و آرنج‌ها را روی میز قرار دهد و با دو دست موبایل را بگیرد، زیرا به طور طبیعی هنگامی که آرنج روی میز قرار گیرد، موبایل جلوی صورت قرار گرفته و اگر با دو دست این کار را انجام دهد بصورت قرینه این کار انجام خواهد شد.
وی همچنین با اشاره به نحوه صحیح قرار گرفتن گردن در وضعیتی که برای ساعات زیادی که پشت کامپیوتر نشسته ایم بیان کرد: در این حالت لازم است پشت خود را به صندلی تکیه داده و مطمئن شوید مانیتور کامپیوتر در سطح چشم‌های شما قرار گرفته باشد.
این فوق تخصص درد در ادامه به کاربران گوشی‌های همراه توصیه کرد روزانه در بین زمان‌هایی که از گوشی استفاده می‌کنند، یک سری حرکات ورزشی مخصوص گردن انجام دهند. ورزش‌های مخصوص گردن بسیار می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به جلوگیری از فتق دیسک مؤثر باشد.