حل بحران سوریه با همکاری ۴ کشور

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، برتهولد کُلر، کلاوس دیتر فرانکنبرگر و یاسپر فون آلتن بوکوم، خبرنگاران روزنامه آلمانی فرانکفورتر آلگماینه در مصاحبه اختصاصی با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نظر وی را راجع به بحران پناهجویان آمده به آلمان، اعمال اصلاحات در قانون پناهندگی و نیز بحران سوریه و علت سفرش به ترکیه جویا شدند. 

مرکل در پاسخ به این سئوال که آیا به نظر شما همانطور که نخست وزیر ایالت بایرن به تازگی گفته است، رئیس جمهور پوتین می تواند بخشی از راه حل بحران سوریه باشد، خاطر نشان کرد: بدون روسیه دستیابی به راه حل ممکن نیست. این مساله برای آمریکا نیز صادق است و باید گفت بدون ایران و عربستان سعودی هم نمی شود به حل بحران سوریه امید داشت. فراموش نکنید که نباید راه حلی برای این بحران مد نظر قرار گیرد که بویژه در خدمت سوری هایی که اینقدر درد و سختی کشیده اند، نباشد. برای حل چنین مناقشه ای از خارج تاثیر گذاشتن، کار ساده ای نیست. من می دانم که اروپا در مساله سوریه و از این گذشته در آینده به مراتب به حل مناقشات و احتمالا به جلوگیری از وقوع مناقشات کمک می کند. 

فرانکفورتر آلگماینه از صدراعظم آلمان سئوال کرد: خانم صدراعظم! آیا آلمان هنوز کشور مستقلی است که خودش تصمیم بگیرد چه کسی می تواند وارد خاکش شود و چه کسی، شهروندی اش را بدست آورد؟ مرکل در پاسخ گفت: البته که هنوز هم همینطور است. ما در این باره بر اساس قانون اساسی آلمان و چارچوب های اتحادیه اروپا و نیز پیمان سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) عمل می کنیم. 

فرانکفورتر آلگماینه سئوال کرد: شما در بحران پناهجویان تاکنون چندین بار تاکید داشته اید اینکه چه کسانی بعنوان مهاجر به آلمان می آیند در حیطه قدرت و تصمیم شما نیست. شما حتی بتازگی اظهار داشتید که آلمان نمی تواند جلوی مرزهایش را ببندد. آیا واکنشی به این اظهارات دارید؟

مرکل در پاسخ گفت: درست است که من این مطالب را گفته ام و اعلام داشته ام که کنترل هجوم این همه مهاجری که نزد ما آمده اند از قدرت ما خارج است اما در عین حال ما می توانیم در مورد اینکه چه کسی می تواند اینجا پیش ما بماند و چه کسی نمی تواند، تصمیم بگیریم. وی با اشاره به اجرایی شدن بسته قانونی جدید در مورد متقاضیان پناهندگی در آلمان که از یکم نوامبر امسال اجرایی می شود، ابراز داشت: با اینحال من کاملا می دانم که کشوری مثل آلمان نمی تواند با حصار و مانع جلوی ورود انسانهای ناامید را بگیرد. اینکه ما مدتی است در امتداد مرزهای ایالت بایرن با کشور اتریش، کنترلها را از سرگرفته ایم، اقدامی درست بود و درست هم هست. طبیعی است که ما باید بر مرزهایمان نظارت داشته باشیم. بطور مثال کاملا مستقل از جنبشهای پناهجویی اخیر ما با دو کشور لهستان و جمهوری چک، توافقات پلیس مرزی نیز داریم.

در اینحال فرانکفورتر آلگماینه پرسید: منظور شما آن است که آلمان بیش از گذشته می تواند مرزهایش را کنترل کند؟ 

مرکل گفت: بله، حتما. اما در عین حال نمی خواهیم و نمی توانیم مرزهای خود را نظیر آنچه که مجارستان بتازگی انجام داده است، بطور کامل ببندیم. من به کل دولت فدرال آلمان و با تمامی آنهایی که مسئول هستند گفته ام باید جنبش پناهجویان را بهتر، هدایت و بهتر بسامان کنیم که این به نفع کشور ما و انسانهای پناهجو خواهد بود. البته ما باید در کنار هدایت و سامان بخشی به این جنبش از شمار پناهجویان وارده به آلمان نیز بکاهیم. من می دانم که انسانهایی که وطنشان را بخاطر جنگ و مخاطرات زندگی ترک می کنند، در بهترین حالت باید شرایط یک زندگی قابل پذیرش و مقبول را در نزدیک کشورشان داشته باشند. به همین خاطر ما می خواهیم بیش از گذشته در بهبود وضعیت اردوگاههای پناهجویان در اردن، لبنان و ترکیه مشارکت داشته باشیم. 

مرکل ادامه داد: من تصویر واقع بینانه ای از این بحران دارم. با توجه به گستردگی وظایفی که در این زمینه برعهده داریم بطور مثال من نیز با نظر شورای وزرای امور داخلی دولت مرکزی و ایالات شانزده گانه آلمان در زمینه نظارتهای مرزی موقتی موافقم و همزمان می دانم که کشور بزرگ ما با مردمی که دارد، می تواند به طرز موفقیت آمیزی از عهده این چالش برآید و حتی در دستیابی به یک راه حل اروپایی بطور تعیین کننده و سرنوشت سازی مشارکت داشته باشد. این خوشبینی که بتوانیم بر این وظیفه سنگین فائق آییم، از آن من و کشور مستقل من است. 

این روزنامه که پرشمارگان ترین روزنامه آلمانی است در سئوالی دیگر پرسید: مناقشه پناهجویان پرسشهایی را در اذهان متبادر کرده است که آیا ما می توانیم از عهده هجمه این همه مهاجر به آلمان برآییم یا خیر و براستی ما حق انتخاب دیگری نداریم و باید این همه تبعه خارجی را با  فرهنگها و مناقشات مختلفشان بپذیریم؟ 

او گفت: البته ما حق انتخاب داریم. ما باید بدانیم که در یک فضای بسته زندگی نمی کنیم. ما آغاز سالهای نود میلادی را که جنگ در یوگسلاوی سابق، صدها هزار پناهجو را نزد ما آورد به یاد داریم و حالا نیز تراژدی را که فکر می کردیم از ما خیلی دور است داریم تجربه می کنیم. بله، جنگ سوریه، تاثیرات شدیدی بر اروپا بر کشور ما آلمان و حتی بر سایر کشورها نظیر سوئد داشته است. ما در جهانی زندگی می کنیم که هیچ کشوری، دیگر نمی تواند خود را از جنگ و فاجعه در مناطق دیگر جهان، مجزا و مبرا بداند. عصر دیجیتال موجب شده است امروز هرکس از وضعیت زندگی در کلیه بخشهای جهان اطلاع حاصل کند. به همین خاطر باید آمادگی (همه چیز را) داشته باشیم. ما باید این پیوند جهانی را از بحرانهایش نیز بشناسیم. ما می توانستیم نه از بحران مالی بین المللی و نه از بحران بدهی ها بطور کامل فرار کنیم. در همان زمان نیز در چارچوب توانایی و امکاناتمان هوشمندانه عمل کردیم. ما واقعا در جایی که می توانستیم شرایط را تغییر دهیم، وارد عمل شدیم و اصلاحات در اروپا را به پیش بردیم. به همین خاطر الان هم باید هوشمندانه عمل کنیم و بدنبال راه حلهای ظاهری نباشیم. 

این روزنامه پرسید: شما اخیرا مدتی است در تلویزیون در مورد بحران پناهجویان و مواضعتان صحبت می کنید اما هرگز از واژه «اسلام» استفاده نکرده اید و حال آنکه بخش عظیمی از مهاجرانی که نزد ما به آلمان آمده اند، مسلمانان و بویژه جوانان مسلمان هستند. آیا اینکه چه کسانی دارند به آلمان می آیند برای شما مهم نیست؟ 

مرکل با بیان آنکه در آلمان، ارزشهای انسانی، تعرض ناپذیرند، گفت: حقوق قانونی و مسلم انسانها در زمانی که به لحاظ سیاسی، تحت پیگرد قرار می گیرند و یا بعنوان یک پناهجوی جنگ داخلی باید از آنها محافظت شود، هیچ تفاوتی را میان مسیحیان و مسلمانان، یهودیان، بوداییان یا ناخداباوران مطرح نمی کند. طبیعی است که دین و خاستگاه انسانها در مساله همگرایی نقش مهمی دارد. من از شهرداران و نیروهای داوطلب کمک کننده به پناهجویان شنیده ام که برخی از مردان پناهجو از اینکه از دست زنان غذا دریافت کنند و یا زنان به آنها وظائفی را منتقل کنند، اجتناب کرده اند. پناهجویان از هرکجا که بیایند باید قوانین و مقررات و نیز اصل تساوی زن و مرد ما را به رسمیت بشناسند. 

فرانکفورتر آلگماینه پرسید: آلمان می داند که برای محدود کردن موج مهاجران، ترکیه نقشی کلیدی دارد. در آخرین نشست اتحادیه اروپا در اجرای یک «برنامه عمل» با ترکیه توافقاتی حاصل شده است. در همین ارتباط شما دیروز به ترکیه نیز سفر کردید. به نظر شما آیا ارزشش را دارد که آلمان و اتحادیه اروپا با اردوغان همکاری کنند؟ 

صدراعظم آلمان در پاسخ گفت: هم اکنون کمیسیون اروپا با فشار زیادی در حال مذاکره با ترکیه است. یکی از این مذاکرات مربوط به توافقنامه «بازگشت به میهن» است که میان ترکیه و اتحادیه اروپا منعقد شده اما در وادی اجرا با طیفی از مشکلات و نقاط ضعف روبرو شده است. از این گذشته ما به یک همکاری بهتر در حوزه مرزی میان ترکیه و یونان نیز نیاز داریم. هدف من از سفر به ترکیه نیز فشار و تاکید بیشتر بر این مذاکرات بوده است. ما باید در این زمینه به تعادل منافع مشترک برسیم. در واقع با درنظر گرفتن این منافع، جنبش پناهجویان بهتر سامان می یابد و هدایت می شود و به همین خاطر به نفع ترکیه است که در این زمینه به او کمک شود. این موضوعی است که نخست وزیر ترکیه نیز در یکی از مصاحبه های مطبوعاتی خود به آن اشاره کرده است. وی در این مصاحبه گفته است: از منظر ترکیه، اتحادیه اروپا ظرف چهار پنج سال گذشته، خود را از تاثیرات جنگ داخلی سوریه بطور کلی جدا و منفصل کرده و این در حالی است که ترکیه، فشار زیادی را در این مدت متحمل شده است. اما این فشار باید توزیع شود. 

وی در پاسخ به این سئوال که آیا شما در نظر دارید تا بسیاری از پناهجویان را حتی الامکان به کشورهایشان بازگردانید، خاطر نشان کرد: اول آنکه انسانهایی که از جنگ، پیگرد و ترور به ما پناه آورده اند به حمایت ما نیاز دارند و آنها در این موارد محق هستند. اما کسانی که بنا به دلائل صرف اقتصادی نزد ما می آیند، مشمول این حق حمایتی ما نمی شوند و بنابراین چاره ای ندارند که دوباره به کشورهایشان بازگردند. دوم آنکه مهمترین کاری که باید در ارتباط با بحران پناهجویان صورت گیرد آن است که حتی الامکان آنها را تحت شرایط معقول به نزدیکی وطنشان منتقل کرد. نباید شرایط وخیم و متاثرکننده ای که در اردوگاههای پناهجویانِ پیرامون سوریه وجود داشته است بار دیگر تکرار شود. چون به محض آنکه اوضاع اضطراری در کشورهای بحران زده برطرف شود، هموطنان این کشورها بسرعت می توانند سهم خود را در توسعه میهنشان ادا کنند. تجربه نشان داده است هرچه اراده برای بازگشت به میهن بیشتر باشد، پناهجویان نیز در مدت زمان کوتاهتری، دور از وطن خویش زندگی می کنند.