تبادل دانش میان دانشگاه و صنعت دریایی؛ گامی در توسعه استاندارد‌های بومی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما به نقل از روابط عمومی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر مهدی سعید کیاست با اشاره به اهداف کنفرانس استانداردسازی درصنایع دریایی گفت: هدف کنفرانس، تبادل مطالب جدید علمی بین فعالان حوزه دریا است؛ چه در سطح پژوهشی و چه در سطح صنعتی. این تبادل می‌تواند از سمت صنعت به دانشگاه یا بالعکس صورت گیرد و باعث تقویت تعامل میان این دو بخش شود.
وی با بیان اینکه مجموعه‌ای از نهاد‌های دریایی کشور در برگزاری این رویداد مشارکت دارند، افزود: در این کنفرانس، تمامی نهاد‌های مرتبط با حوزه دریا شامل سازمان‌های دولتی، مجموعه‌های صنعتی و دانشگاه‌های کشور دعوت شده‌اند تا در بخش‌های مختلف شامل ارائه مقاله، برگزاری کارگاه‌ها و سخنرانی‌های کلیدی حضور یابند. به این ترتیب، طیف گسترده‌ای از فعالان دانشگاهی و صنعتی درگیر کنفرانس خواهند شد.
کیاست هدف اصلی برگزاری اولین کنفرانس بین‌المللی استاندارد و استانداردسازی در صنایع دریایی را گردهم‌آوردن متخصصان، اساتید و دانشجویان و تبادل دانش علمی و صنعتی عنوان کرد و گفت: این رویداد در آذر برگزار می‌شود که در کنار بخش‌های سخنرانی و کارگاه‌های تخصصی، نمایشگاهی از آخرین دستاورد‌های این حوزه برگزار می‌شود.
رئیس دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر تأکید کرد: تبادل اطلاعات علمی روز میان اساتید، متخصصان و پژوهشگران دانشگاهی و صنعتی می‌تواند نقش مهمی در پیشرفت استانداردسازی، توسعه استاندارد‌های بومی و کاربردی‌سازی آنها در صنعت ایفا کند.
کیاست در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه ایران در زمینه تدوین استاندارد‌های بین‌المللی گفت: توسعه استاندارد‌ها عمدتاً در کشور‌های توسعه‌یافته صورت می‌گیرد و کشور‌های در حال توسعه بیشتر مصرف کننده این استاندارد‌ها هستند. در کشور ما نیز علاوه بر استفاده از استاندارد‌های بین‌المللی، وظیفه دانشگاه‌ها و مراکز علمی این است که به سمت توسعه استاندارد‌های ملی مبتنی بر شرایط بومی حرکت کنند.
وی ادامه داد: برخی از استاندارد‌های بین‌المللی که سابقه و مبنای عملی دارند، می‌توانند با بومی سازی و انطباق با شرایط داخلی کشور مورد استفاده قرار گیرند تا در عمل کارآمدتر و قابل‌اجرا باشند.
رئیس دانشکده مهندسی دریا، دستاورد مستقیم این کنفرانس را حرکت به سوی صنعت در زمینه استانداردسازی دانست و ادامه داد: شاید نتوان در پایان برگزاری کنفرانس، تحول فوری مشاهده کرد، اما قطعاً این‌گونه رویداد‌ها بستری برای شکل‌گیری و توسعه استاندارد‌های بومی در کشور خواهند بود. برگزاری کنفرانس و تبادل نظر میان اساتید، دانشگاهیان و صنعتگران، از ابزار‌های اصلی برای ایجاد تحول در حوزه استاندارد‌های ملی محسوب می‌شود.

نقش کنفرانس در تدوین استاندارد‌های ملی
رئیس دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تاکید بر اینکه تمامی پژوهش‌هایی که در قالب مقاله در این کنفرانس ارائه می‌شود، توسط اساتید دانشگاه در تکمیل و توسعه استاندارد‌های ملی مورد استفاده قرار خواهند گرفت، خاطر نشان کرد: هم‌اکنون گروه‌های فعالی در دفتر توسعه استاندارد دریایی دانشکده مهندسی دریا مشغول تدوین استاندارد‌های ملی هستند و این روند در سه سال گذشته به‌طور مستمر دنبال شده است.
وی در تشریح خلأ‌های موجود در استانداردسازی حوزه دریا گفت: در مؤسسات بین‌المللی استاندارد، بخش‌های کاربردی متعددی تدوین شده است. در ایران، سازمان بنادر و دریانوردی به‌عنوان متولی اصلی اجرای استاندارد‌ها فعالیت می‌کند و زیر چتر سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) استاندارد‌های جهانی را در کشور به کار می‌گیرد.
وی افزود: سازمان بنادر علاوه بر به‌کارگیری استانداردها، در تدوین موارد جدید نیز مشارکت دارد و در نشست‌های IMO نقش فعال ایفا می‌کند. در این فرآیند، دانشگاه‌ها نیز نقش پشتیبان دارند و اساتید دانشگاه صنعتی امیرکبیر در تعامل با زیرمجموعه‌های سازمان بنادر، در بررسی و اظهار نظر درباره استاندارد‌های مورد بحث در IMO مشارکت می‌کنند.
کیاست خاطرنشان کرد: تجمیع فعالیت‌های دانشگاهی در کنار سازمان بنادر، همان نقشی است که کشور ما در توسعه و اجرای استاندارد‌های جدید دریایی بر عهده دارد.

طراحی و ساخت شناور‌های استاندارد در کشور
رئیس دانشکده مهندسی دریا در پاسخ به پرسشی درباره میزان استفاده از استاندارد‌ها در طراحی شناور‌های جدید گفت: در صنعت کشور، الگو‌های متعددی برای طراحی و ساخت شناور‌های استاندارد آغاز شده است. برخی از این طرح‌ها از مدل‌های خارجی الهام گرفته‌اند، اما در حال حاضر فرآیند بومی‌سازی و بازنگری این مدل‌ها در داخل کشور در حال انجام است تا با شرایط فنی و اقلیمی ایران تطبیق یابند.
وی تأکید کرد: هدف نهایی این تلاش‌ها، دستیابی به الگوی بومی طراحی و ساخت شناور‌های دریایی استاندارد است تا ایران بتواند در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نقش پررنگ‌تری در عرصه صنعت دریا ایفا کند.
رئیس دانشکده مهندسی دریا دانشگاه صنعتی امیرکبیر به روند طراحی و بومی‌سازی استاندارد‌ها در صنعت دریا اشاره کرد و توضیح داد: در بسیاری از موارد ما برای طراحی شناور‌ها و سازه‌های دریایی از الگو‌ها و نقشه‌های اولیه مشابه خارجی یا بین‌المللی استفاده کرده، سپس محاسبات طراحی‌های لازم را مطابق با اهداف و مأموریت‌های شناور مورد نظر، بومی‌سازی و تنظیم می‌کنیم.
وی در پاسخ به پرسشی درباره هماهنگی میان دانشگاه‌ها، سازمان استاندارد و سازمان بنادر و دریانوردی گفت: از چند سال پیش و از طریق دفتر توسعه استاندارد در دانشکده مهندسی دریا، سازمان صنایع دریایی به دانشگاه‌ها رجوع کرده است تا این هماهنگی شکل بگیرد. موفقیت این مسیر به برگزاری نشست‌ها، گردهمایی‌ها و جلسات تخصصی بستگی دارد. ما این مسیر را شروع کرده‌ایم و انتقال نیاز‌ها و خواسته‌های سازمان‌های دریایی داخلی به دانشگاه و تلاش دانشگاه برای ایفای نقش توسعه‌ای در زمینه استاندارد‌ها در حال انجام است.

چالش‌های پیاده‌سازی استاندارد‌های بین‌المللی در ایران
کیاست درباره چالش‌های پیاده‌سازی استاندارد‌های بین‌المللی مانند IMO در ایران اظهار کرد: بسیاری از استاندارد‌ها می‌تواند به کشور ما کمک کند تا شناور‌ها و سازه‌های دریایی استاندارد داشته باشیم، اما برخی استاندارد‌ها بار مالی و تکنولوژیک سنگینی به همراه دارند. برای مثال، آیین‌نامه‌های مرتبط با کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای (MARPOL) صنعت دریایی را ملزم می‌کنند که به‌سمت کاهش و نهایتاً صفر کردن تولید گاز‌های گلخانه‌ای حرکت کنند؛ این فرآیند همزمان نیازمند فناوری‌های نوین و سرمایه‌گذاری قابل‌توجه است و اجرای آن هزینه‌بر است.
وی افزود: پیاده‌سازی این استاندارد‌ها برای همه کشور‌ها هزینه‌زا خواهد بود، اما در بلند مدت به نفع سازندگان و محیط زیست است؛ زیرا حفظ دریا‌ها و منابع طبیعی مستلزم اجرای این ضوابط است.
کیاست یکی از رویکرد‌های این کنفرانس را حفاظت از محیط زیست دانست و گفت: یکی از ده محور کنفرانس، استاندارد‌ها در حوزه محیط زیست است. ما از پژوهشگران مقاله می‌پذیریم و تلاش می‌کنیم کنفرانس را با پوشش همه‌جانبه جنبه‌های استاندارد از جمله محیط زیست برگزار کنیم. هدف این است که مباحث محیط زیستی به‌صورت جدی در توسعه استاندارد‌ها مدنظر قرار گیرد.

انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی؛ فرصت و خلأ‌ها
رئیس دانشکده مهندسی دریا درباره برنامه‌های ایران در تدوین استاندارد‌های ملی برای انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی اظهار کرد: انرژی‌های تجدیدپذیر دریایی از جمله حوزه‌هایی هستند که نسبت به محیط زیست حساس‌تر و دوستدار محیط زیست‌اند. در کشور ما فعالیت‌هایی در این زمینه انجام شده، اما هنوز گسترده نیست. امیدواریم با توسعه فعالیت‌های پژوهشی و ورود دانشگاه‌ها و صنعت به این حوزه و نیز با پیشبرد مباحث استانداردسازی، محققان داخلی بتوانند زمینه‌های بیشتری را در این بخش ایجاد کنند.
رئیس دانشکده مهندسی دریا درباره نقش ایران در نظام بین‌المللی استاندارد سازی دریایی یادآور شد: تدوین و توسعه استاندارد‌ها در سطح بین‌المللی معمولاً توسط کشور‌های دارای سابقه علمی و صنعتی انجام می‌شود. کشور ما در برخی حوزه‌ها دارای تجربه و ظرفیت است؛ اما توسعه استاندارد نیازمند پشتوانه علمی و صنعتی گسترده و مستمر است. دانشگاه‌ها و صنعت باید در کنار هم حرکت کنند تا بتوانیم نقش فعال‌تری در تولید و توسعه استاندارد‌ها ایفا کنیم.
وی تصریح کرد: این فرایند توسعه استاندارد باید به صورت برنامه ریزی‌شده، با مشارکت نهاد‌های مختلف و با تمرکز بر بومی‌سازی و انطباق با شرایط ملی دنبال شود تا در آینده ایران بتواند نه‌تنها مصرف‌کننده، بلکه تولیدکننده و پیشرو در برخی حوزه‌های استاندارد دریایی باشد.

تداوم فعالیت‌های استانداردسازی دریایی با تشکیل مرکز تحقیقات استاندارد
کیاست، در ادامه با اشاره به روند شکل‌گیری فعالیت‌های استانداردسازی دریایی در دانشگاه اظهار کرد: خوشبختانه فعالیت‌های مرتبط با توسعه استاندارد در دانشکده مهندسی دریا از سال ۱۴۰۰ آغاز شده و تاکنون روند رو‌به‌رشدی را طی کرده است. این روند نیاز به پشتیبانی دارد که خوشبختانه سازمان‌های مرتبط، چه در بخش‌های دفاعی و چه در بخش‌های غیرنظامی، حمایت‌های لازم را انجام می‌دهند.
وی افزود:دفتر توسعه استاندارد در دانشکده مهندسی دریا در حال تبدیل شدن به مرکز تحقیقات دریایی است و این مرکز زیر مجموعه پژوهشکده دریا خواهد بود که شامل چندین مرکز تحقیقاتی است. مرکز تحقیقات استاندارد یکی از بخش‌های کلیدی این ساختار جدید خواهد بود که در آینده نزدیک با پشتیبانی مراکز ذی‌ربط محقق می‌شود.
کیاست درباره زمان و جزئیات برگزاری «کنفرانس بین‌المللی استاندارد و استانداردسازی در صنایع دریایی» گفت: این کنفرانس در روز ۱۲ آذرماه سال جاری برگزار می‌شود. با وجود اینکه حوزه استاندارد در دانشگاه‌ها کمتر مورد توجه بوده، تاکنون حدود ۹۸ مقاله علمی‌ـ‌پژوهشی به دبیرخانه ارسال شده که از میان آنها حدود ۴۰ مقاله برای ارائه در روز کنفرانس پذیرفته خواهند شد و مابقی مقالات پذیرفته شده بصورت پوستر ارائه می‌شوند. داوری مقالات توسط اساتید دانشگاه‌های سراسر کشور در زمینه دریایی در حال انجام است.
وی ادامه داد: در روز برگزاری کنفرانس، سه نشست موازی خواهیم داشت و تلاش شده تا ارائه مقالات تنها توسط دانشجویان انجام نشود، بلکه اساتید فن نیز شخصاً در ارائه و تبادل ایده‌ها حضور داشته باشند. حضور اساتید در این فرآیند به انتقال دانش و شکل‌گیری گفت‌و‌گو‌های علمی اثربخش کمک خواهد کرد.
رئیس دانشکده مهندسی دریا از برگزاری نمایشگاه جانبی در کنار کنفرانس خبر داد و گفت: نمایشگاه تخصصی این رویداد با حدود ۲۵ غرفه در حال آماده‌سازی است و سازمان‌هایی نظیر سازمان صنایع دریایی، مرکز استاندارد دفاعی ایران، سازمان ملی استاندارد کشور و نیز تعدادی از صنایع بخش خصوصی در آن حضور خواهند داشت. این نمایشگاه مکمل بخش علمی کنفرانس خواهد بود و فضای تعامل صنعت و دانشگاه را فراهم می‌کند.
وی همچنین درباره برنامه‌های دومین روز رویداد افزود: در روز دوم این رویداد کارگاه‌های تخصصی برگزار می‌شود. در این کارگاه‌ها از متخصصان برجسته خارج از کشور که در حوزه استاندارد و آیین‌نامه‌های موسسات رده‌بندی فعالیت دارند، استفاده خواهد شد. حضور این متخصصان می‌تواند به غنای علمی کنفرانس و تبادل دانش میان پژوهشگران داخلی و خارجی کمک کند.
کیاست ابراز امیدواری کرد که این رویداد گامی مؤثر در توسعه استانداردسازی بومی و ارتقای جایگاه علمی کشور در حوزه صنایع دریایی باشد.