برنامه‌ریزی برای تبدیل ایران به مرکز مبادلات انرژی منطقه

متن کامل سخنرانی آقای محمدرضا عارف به این شرح است:

«بسیار خرسندم که افتخار حضور در جمع شما عزیزان را پیدا کردم. همچنین، مراتب قدردانی خود را از تلاش‌ها و زحمات شرکت ملی نفت ایران برای برگزاری این رویداد مهم اعلام می‌دارم.

امروز در این گردهمایی مهم، گرد آمده‌ایم تا درباره ظرفیتی سخن بگوییم که نه تنها آینده اقتصادی ایران را رقم می‌زند بلکه نقشی حیاتی در امنیت انرژی منطقه و جهان ایفا می‌کند: «حوزه بالادستی نفت و گاز جمهوری اسلامی ایران».

ایران، با در اختیار داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی و چهارمین ذخایر نفتی دنیا، نه فقط یک بازیگر مهم، بلکه یک ستون پایدار در معادلات جهانی انرژی می‌باشد. آنچه این ظرفیت‌ها را به مزیت واقعی تبدیل می‌کند، نه فقط کمیت، بلکه موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز، نیروی انسانی متخصص، زیر ساخت‌های گسترده و اراده سیاسی برای تحول و همکاری سازنده است.

در اینجا مایلم مروری بر ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالای اقتصاد ایران داشته باشم، کشور ایران با در برداشتن مساحتی بالغ بر ۱،۶۵ میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی در حدود ۸۵ میلیون نفر، جزو ۱۸ کشور اول جهان به لحاظ وسعت و جمعیت قرار دارد با توجه به ترکیب جوانی جمعیت، حضور دانشجویان و فارغ‌التحصیلان بالای آموزش عالی و همچنین قرار گرفتن در رده کشور‌های «با توسعه انسانی بالا» پتانسیل بالایی برای جذب سرمایه گذاری‌های داخلی و خارجی و بهره‌گیری از فرصت‌های پنجره جمعیتی در افزایش تولید و رشد اقتصادی دارد به لحاظ جغرافیایی نیز جمهوری اسلامی ایران موقعیت منحصر به فردی دارد و با داشتن مرز‌های آبی و خاکی با ۱۵ کشور، در مرکز اتصال خاورمیانه آسیا و اروپا واقع شده و با توجه به قرار داشتن در کریدور‌های حمل‌ونقل بین‌المللی شمال به جنوب و شرق به غرب در کنار زیر ساخت‌های مناسب می‌تواند نقش مؤثری در تسهیل تجارت بین مناطق مذکور ایفا نماید.

توجه به ظرفیت‌های طبیعی و اقتصادی کشور و در عین حال پیگیری سیاست‌های کلان به منظور حفظ ثبات و آرامش بر فضای کلان اقتصادی کشور و تقویت دیپلماسی اقتصادی، چشم‌انداز مطلوبی را برای همکاری‌های بین‌المللی به ویژه در زمینه‌های توسعه تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی کشور رقم می‌زند.

از محدود کشور‌هایی هستیم که هم ذخایر بالای نفت داریم و هم ذخایر بالای گاز ایران با ۲۰۸ میلیارد بشکه ذخایر نفت اثبات شده سومین مالک بزرگ ذخایر نفتی در جهان و همچنین با داشتن ۳۲ تریلیون متر مکعب ذخایر گاز، دومین دارنده ذخایر گازی جهان است و جمعاً معادل ۳۴۰ میلیارد بشکه نفت خام رتبه اول در مجموع ذخایر در سطح جهان را داراست وابستگی اقتصاد کشورمان به درآمد‌های نفتی موجب شده این صنعت از اهمیتی راهبردی برخوردار باشد. صنعت نفت و گاز و سرمایه‌های این صنعت به واقع یکی از پشتوانه‌های اصلی رشد و توسعه اقتصادی کشور است. صنعت نفت و گاز از مزیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری کشور، در جذب منابع به شمار می‌رود.

فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنایع بالادست نفت و گاز در کشور عمدتاً شامل توسعه میدان‌های نفتی و گازی بلوک‌های اکتشافی، جمع‌آوری گاز‌های مشعل، احداث خطوط لوله، مخازن ذخیره‌سازی، واحد‌های فرآوری سریع الاحداث، تقویت فشار گاز، آب شیرین‌کن‌ها، طرح‌های بهینه‌سازی و پشتیبانی است.

سرمایه‌گذاری در توسعه فناوری‌های کلیدی، ارتقای توان فناورانه شرکت‌های دانش بنیان و تسریع فرایند بومی‌سازی و انتقال فناوری‌های مدرن، اقداماتی راهبردی برای تبدیل ایران به یک قدرت تأثیرگذار درحوزه‌های نفت و گاز است.

برنامه هفتم پیشرفت به عنوان سند بالادستی نظام برنامه ریزی کشور، رویکردی جامع و آینده‌نگر به صنعت انرژی کشور به خصوص نفت و گاز دارد.

در این برنامه با تأکید بر نگاه زنجیره ارزش، اهداف و سیاست‌های متوازنی را برای توسعه همه بخش‌های صنعت انرژی از بالادست تا پایین دست در نظر گرفته است.

رشد ۸ درصدی اقتصادی مورد تأکید در برنامه هفتم پیشرفت، می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های مالی داخلی و سازوکار‌های شفاف و سود آور در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه نفت و گاز مورد توجه قرار گیرد. بر اساس قانون برنامه هفتم پیشرفت دولت مکلف است تا با هدف تبدیل ایران به مرکز مبادلات انرژی منطقه حجم صادرات و واردات گاز را به ترتیب به ۴۰ میلیارد مترمکعب و ۲۰ میلیارد متر مکعب در سال افزایش دهد.

برای دستیابی به اهداف برنامه هفتم پیشرفت برای صنعت نفت و گاز، سرمایه‌گذاری بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار نیاز است که بخش عمده‌ای از آن بایستی از منابع داخلی و خارجی تأمین شود. افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز، توسعه پالایشگاه‌ها و ارتقای فناوری‌های مرتبط از اولویت‌های اصلی این برنامه است.

در شرایط کنونی فرآیند‌های تأمین مالی سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز عمدتا مربوط به منابع داخلی وزارت نفت، صندوق توسعه ملی، انعقاد قرارداد‌های نفتی و اوراق مشارکت می‌باشد. البته طی چند سال اخیر مشارکت بانک‌های کشور نیز در این حوزه برجسته شده است.

برنامه هفتم پیشرفت با درک محدودیت‌های سرمایه‌گذاری دولتی، بر مشارکت حداکثری بخش غیر دولتی در توسعه صنعت انرژی تأکید دارد. این رویکرد در تمامی حلقه‌های زنجیره ارزش مشهود است.

از سوی دیگر با توجه به اهمیت جذب سرمایه‌های مردمی در راستای تحقق شعار سال یعنی «سرمایه‌گذاری برای توسعه» در فضای اقتصاد کشور این ظرفیت را دارد که به سمت طرح‌های نفت و گاز هدایت شود.

با توجه به شرایط پیش رو با وجود زمینه مناسب برای استفاده از ظرفیت‌های بانکی و بازار مالی داخلی، جذب سرمایه خارجی و فناوری‌های نوین اهمیت ویژه‌ای دارد و به عنوان راهکار‌هایی برای تأمین مالی مورد توجه‌اند.

تحقق اهداف برنامه هفتم نیازمند پیگیری جدی و هماهنگی دستگاه‌های متولی و بخش‌های ذی‌نفع و تأمین به موقع الزامات اجرایی می‌باشد.

برنامه هفتم پیشرفت به عنوان تحولی در سیاست‌های انرژی ایران محسوب می‌شود و در صورت تحقق آن می‌تواند به ایجاد تحولی بنیادین در صنعت انرژی کشور و بهبود موقعیت ایران در بازار‌های انرژی منطقه‌ای و جهانی منجر شود.

اکنون ایران با تکیه بر توان درون‌زای خود و با تعریف سیاست‌های اقتصادی و صنعتی آماده آغاز دورانی تازه از مشارکت‌های بزرگ و هوشمندانه با جهان است. این تحولات نه صرفاً شعاری سیاسی، بلکه راهبردی ملی است که با تصویب قوانین جدید اصلاح سازوکار‌های قراردادی، تضمین حقوق سرمایه‌گذاران و تنوع‌بخشی به مدل‌های مالی در حال تحقق است.

ما، نه صرفاً به دنبال سرمایه‌گذاری مالی، بلکه خواهان شراکت‌های راهبردی، پایدار و مبتنی بر منافع بلندمدت متقابل هستیم. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد با ارائه بسته‌های جذاب سرمایه‌گذاری، مدل‌های مشارکت نوآورانه، تضمین‌های بین‌المللی و تسهیلات ویژه بستر ورود سرمایه‌گذاران بزرگ به پروژه‌های کلان نفت و گاز را فراهم کند.

از میدان‌های مشترک تا پروژه‌های توسعه‌ای در مناطق راهبردی، از انتقال فناوری تا ایجاد هاب‌های انرژی منطقه‌ای، از صادرات دانش‌بنیان تا دیپلماسی انرژی؛ ایران نقشه راهی جامع، مدرن و عمل‌گرایانه در برابر سرمایه‌گذاران گذاشته است.

تحولات ژئوپلیتیکی سال‌های اخیر، یک پیام روشن دارد: امنیت انرژی، دیگر یک موضوع صرفاً اقتصادی نیست؛ یک ضرورت جهانی است. ایران، به عنوان کشوری با سابقه‌ای دیرینه از ثبات، عقلانیت و همکاری منطقه‌ای، می‌تواند و باید بخشی از راه‌حل جهانی باشد.

از شما دعوت می‌کنم که به ایران، نه فقط به عنوان یک فرصت، بلکه به عنوان شریکی قابل اتکاء، اهل تعهد و بلندنگر نگاه کنید. این کنفرانس آغازی است برای گفت‌وگویی تازه و ما آماده‌ایم این گفت‌و‌گو را به اقدام مشترک برای پروژه‌های عملیاتی و دستاورد‌های ملموس تبدیل کنیم.

 

با امید به آینده‌ای روشن و شراکتی پایدار»