اهمیت کشاورزی ایران برای جاسوسان امریکایی

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، اسناد بازیابی شده لانه جاسوسی امریکا نشان می‌دهد که کشاورزی ایران از پر اهمیت‌ترین بخش‌های تحت رصد جاسوسان و گزارشگران امریکایی مستقر در سفارت این کشور در تهران بوده که با پوشش دیپلمات، افسر، مشاور و وابسته اقتصادی، ریزترین جزئیات این بخش اقتصادی اجتماعی کشور را زیر نظر داشته و با اعمال نفوذ، عملکرد‌های مربوطه را در مسیر منافع امریکا هدایت می‌کردند.

حجم گزارش‌ها و اهمیت موضوعات مربوط به امور اقتصادی و کشاورزی در لانه جاسوسی چنان گسترده بود که دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بخش اعظمی از اطلاعیه افشاگری شماره ۳ خود را به این امر اختصاص دادند.

در این اطلاعیه با اشاره به اسناد به دست آمده از پروژه "بازرگانی کشاورزی ایران" Fy ۸۰ CAP درباره تعیین سیاست‌های سالانه امریکا در قبال ایران و دستورالعمل‌های صادر شده برای فعالیت جاسوسان امریکایی در زمینه‌های مختلف، تصریح شده که علاوه بر مکاتبات و اظهارات، برنامه ریزی زمان بندی شده و دقیقی در این زمینه‌ها ارائه شده است.  

در اسناد به دست آمده از لانه جاسوسی، جمع آوری اطلاعات مربوط به کشاورزی و بازرگانی کشاورزی ایران، آنچنان اهمیت دارد که در اولویت سوم جاسوسان امریکایی قرار گرفته است.

اهمیت شناسایی و تهیه فهرست اسامی بازرگانانی که با خارج از کشور مراوده دارند، گزارش موقعیت‌های معامله و برنامه ریزی برای ارتقای پیش بینی حوادث تجارتی در آینده در رده‌های پائین‌تر از بخش کشاورزی قرار دارد و فقط،   تجارت کلان و پروژه‌های بزرگ و توصیه‌هایی برای رخنه در آنها، با اهمیت‌تر قلمداد شده اند.  

در اطلاعیه دانشجویان افزوده شده که این پروژه در زمینه‌های مختلف اقتصادی، هر سال برای ایران برنامه ریزی می‌شده  و در زمان تسخیر لانه جاسوسی، برنامه Fy ۸۱ CAP در دست تهیه بوده که ناقص مانده است.

پروژه‌های FY ۷۸ CAP و FY ۷۹ CAP نیز که از قبل آماده شده بود، به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی، فرصت اجرا نیافتند.

از جمله نکات قابل توجه در گزارش‌های سفارت امریکا، اذعان به نمایشی بودن اقدامات رژیم پهلوی در زمینه توسعه کشاورزی و تظاهر شاه به علاقمندی به این موضوعات و همچنین شکست خوردن تقریبا همه طرح‌های بزرگ و پر هزینه در این زمینه، از جمله اصلاحات اراضی، راه اندازی سپاه دانش و تاسیس تعاونی‌ها و شرکت سهامی زراعی است.

در بخشی از گزارش وابسته کشاورزی سفارت امریکا که بر اساس شرح وظیفه تعیین شده در اسناد لانه جاسوسی،  سوای جمع آوری اطلاعات و گزارشگری، حمایت از فروش محصولات کشاورزی آمریکایی در ایران و مشارکت در فعالیت‌های کمیسیون مشترک آمریکا و ایران را نیز بر عهده دارد، تصریح شده که: "ایران منابع نقدی افزایش یافته خود را برای تأمین بودجه واردات عظیم گندم، برنج، دانه‌های غذایی سویا، شکر، پنیر، گوشت و دیگر خوراکی‌های خارجی (فقط در مورد امریکا سالی نیم میلیارد دلار) مورد استفاده قرار می‌دهد، اما به هر صورت چنین روندی، تنها علائم را درمان می‌کند تا علل را و عزمی برای افزایش تولید داخلی نیست.
در جای دیگر یکی از گزارش‌های وابسته کشاورزی سفارت امریکا آمده است: سیستم تعاونی که ایران مقدار زیادی از امیدش را برای آینده روی آن گذاشته بود باوجود صرف هزینه هنگفت خوب عمل نکرده است. کریم گودرزی معاون اسبق تعاونی‌ها در وزارت تعاون و امور روستا‌ها به طور خصوصی تعاونی‌ها را یک شکست کامل توصیف کرد.

طبق گزارش گروه مطالعات انقلاب سفید، مقامات تعاونی‌ها به خوبی آموزش ندیده اند و نه آن‌ها و نه اعضای آن‌ها آگاه به مسؤلیت‌های سیستم تعاونی نیستند. آن‌ها موفق به دادن کالا به اعضایشان با قیمت کمتر نبوده اند و همچنین هیچ گونه نفوذ و تاثیر قابل تشخیصی بر تورم سراسری نداشته اند و وظیفه بازاریابی خود را به خوبی انجام نداده اند.  
تعاونی‌ها و شرکت‌های سهامی زارعی بیشتر توانایی خود را در به هم ریختن ساخت سنتی دهات و قرار دادن دهاتیان تحت هدایت و کنترل فزاینده دولت نشان داده اند تا در خدمت کردن به عنوان یک سیستم کشاورزی، وام دهی، و بازاریابی پیشرفته. شاید تاکنون تعاونی‌ها و و شرکت‌های سهامی زراعی بهترین نمونه از یک شکست عمده در طرح‌های اقتصادی ایران باشند؛ یک پیشنهاد خیالی از بالا که از طرف تمام سطوح دولت حمایت شده و یا به صورت شفاهی تأیید شده، به خاطر عدم هماهنگی و تفاهم، نقصان نیروی انسانی ماهر و عدم کفایت اداری، شدیدا ضربه خورده است.

همان طوری که در گزارش گروه تحقیق انقلاب سفید اشاره شده است، دولت آگاهی دارد که برنامه تعاونی هایش اشکالاتی دارد. برنامه تجدیدنظر شده پنجم شامل ۲۴ درصد افزایش در سرمایه‌های تخصیص داده شده به توسعه روستایی و ۹۸ درصد افزایش در مخارج کشاورزی برای قادر ساختن تعاونی‌ها برای خرید تولید خودشان می‌باشد، اما خیلی از کمبود‌هایی که تعاونی‌ها را دچار درسر می‌کنند به واسطه چیز‌هایی از قبیل کمبود پرسنل آموزش دیده مایل به کار و زندگی در مناطق روستایی ایجاد می‌شود و فقط به وسیله افزایش مخارج نمی‌توان این کمبود‌ها را محدود نمود. بنابر این مورد سؤال و تردید است که برنامه در کوتاه مدیریت به هدفهایش دست پیدا کند."
اسناد لانه جاسوسی آمریکا دانشجویان مسلمان پیرو خط امام    جلد: ۶  صفحه: ۷۴۲


گزارشی از القاء موضوعات مورد نظر به چهره‌های سیاستگذار از طریق گفتگو.

گزارشگر: آرچی. ام. بولستر مأمور سیاسی سفارت آمریکا در تهران 

طرف گزارش: رحمت اللّه مقدم مشاور وزارت آب و برق 

محل و تاریخ: رستوران تیفانی، ۲۶ ژانویه ۱۹۷۶ برابر ۶ بهمن ۱۳۵۴

مقدم در حالی که به یکی از موضوعات تکراری مکالمه خود اشاره می‌کرد اظهار نظر کرد، تولید کشاورزی ایران همچنان عقب‌تر از حد نصابی است که باید دارا می‌شد. او به تازگی از اهواز در تاریخ ۲۷ ژانویه بازگشته است. در اهواز او کسب اطلاع کرده است که یکی از بزرگترین مؤسسات کشاورزی و بازرگانی در این منطقه زمین خود را می‌فروشد. او گفت در اهواز همه می‌دانند که جمشید مدحت، مدیر عامل، می‌کوشد تمام مالکیت زمینی شرکت ایران کالیفرنیا را به احتمال در قطعات هزار هکتاری که می‌تواند توسط افراد یا خانواده‌ها کشت و پرورش یابد بفروشد.
مقدم اخیراً نسخه‌ای از گزارش جامع درباره کشاورزی ایران را که از سوی شرکت خدماتی کشاورزی و تکنیکی بوکرز در انگلستان تهیه شده، دریافت کرده است. در این گزارش توصیه شده است که یک «نقشه جامع» برای کشاورزی ایران تهیه شود.

هر چند مقدم این نقشه را به تفصیل مطالعه نکرده است، اما معتقد است این گزارش کلی‌تر از آن است که ارزش عملی داشته باشد، اما بجای آن اخیراً مقاله‌ای در مجله خواندنی‌ها درج کرده است و در آن بعضی از نقاط ضعف سیاست کشاورزی حکومت ایران را تشریح کرده است. او اظهار کرد که امیرانی سردبیر این مجله ناگزیر بوده است، برای انتشار این مقاله صحه حکومت ایران را دریافت کند. این نشان می‌دهد که حکومت درباره وضع نابسامانی کشاورزی ایران تا چه اندازه حساسیت دارد.

اسناد لانه جاسوسی آمریکا جلد: ۳ صفحه: ۵۰