لرزه بر جان شناسنامه جهانی تبریز

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربايجان شرقي، چهارشنبه 18 اردیبهشت1398، خبرکوتاه بود، آتش سوزی در بازار تبریز.
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز گفت: چهارشنبه حوالی ساعت 22و15دقیقه (18 اردیبهشت 98)، با گزارش مشاهده دود و آتش از بام بازار تبریز از سوی شهروندان به سامانه125، آتش نشانان به محل حادثه اعزام شده و به اجرای عملیات مهار آتش پرداختند.
محمد قلیزاده افزود: نزدیک ۱۲۰مغازه در سرای ایکی قاپیلار(دو دری ها) خسارت جزئی و کلی دیده است.
ده سال پیش هم در 13آبان1388 و اتفاقا در عصر چهارشنبه، سرای "ایکی قاپیلار" با واژگون شدن اجاق گاز دستی یکی از مغازه‌ دارها، شعله ور شده و در آتش سوخت و با سرایت آتش به دیگر نقاط بازار، خسارت سنگینی هم به کسبه وارد شد.
مروری بر وقایع تلخ نه چندان دور گذشته
4آبان۱۳۹۰؛ بازار بزرگ چرم تبریز، طعمه حریق شد!
20بهمن1396؛ آتش‌سوزی در بازار کفش و چرم تبریز!
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز پس از حادثه 4آبان۱۳۹۰ در بازار بزرگ چرم تبریز گفت: با توجه به حادثه آتش‌سوزی سال86 که بر اثر بی‌احتیاطی در این بازار رخ داده بود، سازمان آتش نشانی تبریز به مسئولان مربوط ابلاغ کرد که بازار فاقد امکانات ایمنی همانند سیستم‌های آبرسانی و اطفای حریق در مغازه‌هاست و باید تمهیداتی برای ایمن‌سازی این محل انجام گیرد؟
انوشیروان کرمانی‌نژاد، تعداد مغازه‌های موجود در این بازار را 120 باب اعلام کرد و درباره خسارت‌های وارده به محل حادثه گفت: با توجه به گستردگی آتش‌سوزی، طبقه همکف این بازار به صورت کامل در آتش سوخت و 5 طبقه دیگر محل حادثه هم بر اثر این آتش سوزی، دچار دودگرفتگی و شکستن برخی از شیشه‌ها شد.
وی در سال87، وجود 20هزار حلب چسب کفاشی در محل انبار این بازار را علت اصلی گسترش آتش و طولانی شدن مدت زمان مهار آتش اعلام کرده بود.
نکته قابل تامل این که، پیش از این هم در سال 87، حادثه آتش سوزی، بازار تبریز را فراگرفته و درست 3 سال پس از این آتش سوزی زیان بار، دوبار که نه برای سومین بار، این مکان تاریخی در آتش سوخت و برای ایمنی سازیش، آب از آب تکان نخورد.
چندسالی، گویا رسم بر این بود تا بخشی از شناسنامه جهانی تبریز یا همان بزرگترین سازه مسقف جهان، دچارآسیب شود.
به گفته قهرمانی، دبیرشورای هماهنگی بیمه های بازرگانی آذربایجان شرقی، حدود 80درصد مغازه داران دارای بیمه بودند و متاسفانه در این آتش سوزی، حدود 20درصد ازمغازه ها، بیمه نداشتند.
قابل تامل اینکه، با توجه به سریال آتش سوزی ها و خسارت‌های ناشی از آن در بازارتبریز، بسیاری از بازاریان، هنوز که هنوز است با وجود شرایط نامناسب اقتصادی فعلی، مغازه ها و اجناس موجود در آن را بیمه نکرده اند؟
احمد، فروشنده لوازم آرایشی که مغازه اش بیمه ندارد می گوید: همه سرمایه من همین مغازه و لوازم داخل آن بود که به کلی سوخت، حالا که همه سرمایه ام بر باد رفته، از مسئولان استان، تقاضا می کنم راه حلی پیش پایم بگذارند.
البته بیشتر صاحبان مغازه هایی که بیمه دارند هم دل خوشی ازمسئولان بیمه ندارند و گله هایشان بسیار است.
سعید هم که مغازه لباس فروشی داشته، می گوید: از طرف بیمه می گویند باید همه لباسهای مغازه ات در آتش می سوخت تا مشمول دریافت بیمه می شد.
سعیداضافه می کند: بیشتر لباس های مغازه ام بوی آتش گرفته است و دیگر کسی آنها را نمی خرد.
بهروزهم که مغازه اش در آتش سوخته، می گوید: کارشناس بیمه قبلا آمده و اجناس موجود در مغازه ام را برآورده کرده، اما امروز ازمن، مدرک می خواهد، در حالی که همه مدارکم در مغازه بوده و در آتش سوخته است، حال من از کجا باید مدرک پیدا کنم؟
محمدحسن طالبیان؛ معاون میراث ‌فرهنگی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هم گفت: آتش سوزی اخیر، افزون بر ۲۰میلیارد تومان به معماری این بازار جهانی آسیب وارد کرده است.
با این حال تاکنون و با گذشت 3روز از آتش سوزی بازار، هنوز علت حادثه اعلام نشده است.
مهمترین سئوالی که به ذهن افکارعمومی خطورمی کند این که، چرا باید با توجه به هویت و شناسنامه این شاهکار معماری بی بدیل جهان، تدابیر درستی اندیشیده نمی شود و ما هرازگاهی، به علل نامعلوم و نامشخص، شاهد آسیب های جدی وغیر قابل قبول بر پیکره این بازار تاریخی بی بدیل هستیم؟
کوتاه از شناسنامه برند جهانی
بازار تبریز، یکی از شاهکارهای معماری ایرانی است.
این بازار در سال۱۱۹۳ هجری قمری بر اثر زلزله با خاک یکسان شد، اما طولی نکشید که به همت مردم شهر بازسازی شد.
بازار تبریز، اکنون به طول یک کیلومتر، بزرگ ‌ترین مجموعه به هم پیوسته و مسقف دنیاست و در سال۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ثبت شده ‌است.
مجموعه بازار تبریز در مرداد سال۱۳۸۹ خورشیدی به‌ عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌ است.
اکنون که این اثر ارزشمند ملی، در قلب تبریز جای گرفته و ضربان آن، روح امید و زندگی را به شهر می دمد، بر ماست با جان و دل و صد البته با تدابیر لازم، در حفظ و نگهداری آن ساعی و کوشا باشیم تا از گزند حوادث خواسته و ناخواسته در امان ماند.
گزارش از محرم محمدیان