ترکيه در ماجرای خاشقچی تا کجا پیش خواهد رفت؟

پاسخ این سوال در وهله اول به این بستگی دارد که کدام یک از دو روایت موجود درباره ماجرای قاشقچی صحت دارد؟ آیا وی آنگونه که منابع ترک می گویند کشته و قطعه قطعه شده یا اینکه از درب مخفی کنسولگری خارج و به عربستان انتقال یافته است؟
طبعا در صورت زنده بودن خاشقچی امکان مصالحه وجود دارد اما در صورتی که روایت منابع ترک درست باشد امکان مصالحه بسیار ضعیف است. از این دید چند جرم همزمان صورت گرفته است یعنی اول طبق یک عملیات برنامه ریزی شده برای خاشقچی یک دام پهن شده و سپس بدون محاکمه به قتل رسیده و بعد در اقدامی بی سابقه که در طول تاریخ نظیرنداشته قطعه قطعه شده و همه این جنایات در یک مکان دیپلماتیک صورت گرفته است و از همه بدتر اینکه در خاک ترکیه و آن هم در شهر توریستی این کشور به وقوع پیوسته است که قلب تپنده اقتصاد ترکیه به شمار می رود.
از طرف دیگر بررسی روند تحولات نشان می دهد که عربستان و حتی دیگر همپیمانان آن از زمانی که ترکیه راه خود را از آنها در جنگ سوریه جدا کرد و در کنار روسیه و ایران قرار گرفت ، از هیچ تلاشی برای ضربه زدن به ترکیه و حزب حاکم عدالت و توسعه دریغ نکرده است و از این دید روابط آنکارا – ریاض برخلاف آنچه که در ظاهر تصور می شود چندان هم عادی نبوده و به نوعی آتش زیر خاکستر بوده است. از این دید زمانی که دو سال پیش در ترکیه کودتا علیه دولت اردوغان به وقوع پیوست، دولت مسئولیت آن را متوجه فتح الله گولن کرد که در پنسیلوانای امریکا ساکن است و طبق برخی منابع از حمایت عربستان نیز برخودار است.
در ماجرای قطر نیز وقتی مشخص شد که عربستان و امارات قصد اشغال قطر را دارند دولت ترکیه با اعزام نیروی نظامی در کنار دولت دوحه قرار گرفت. در مقابل وقتی چند ماه پیش ارزش پول ملی ترکیه در اقدامی بی سابقه کاهش یافت که رد پای امارات و عربستان نیز در آن دیده می شد قطر با تزریق 19 میلیارد دلار نقش اساسی در مقابله با ادامه این روند ایفاء کرد. با چنین سابقه ای در صورتی که ازدواج جمال خاشقچی با خدیجه چنگیز که از خویشاوندان اردوغان به شمار می رود پا می گرفت وی می توانست به یک اهرم در دست ترکیه و قطر علیه عربستان و شخص محمد بن سلمان تبدیل شود و از این دید احتمال اینکه محمد بن سلمان به عمد دستور قتل جمال خاشقچی را در ترکیه آن هم در شهر تروریستی آن صادر کرده قوت می گیرد و در واقع از این طریق می خواسته زهر چشمی هم از ترکیه و قطر بگیرد.
با توجه به این موارد احتمال اینکه دولت اردوغان در برابر سوء استفاده عربستان از کنسولگری خود در استانبول برای قتل یکی از مخالفان خود کوتاه بیاید بعید به نظر می رسد چراکه اگر ترکیه چنین قصدی داشته اطلاعات مربوط به این ماجرا را علنی نمی کرد و در واقع علنی کردن به نوعی خراب کردن پل های پشت سر و از بین بردن زمینه و امکان مصالحه است.
علاوه بر این به نظر می رسد هر مبلغی که عربستان حاضر است برای بستن پرونده بپردازد قطر مبلغی بیشتر از آن را پیشنهاد خواهد کرد و همین امر هم باعث می شود عربستان و شخص محمد بن سلمان نتواند در این ماجرا از چک سفید استفاده کند و با پرداخت دلار به ماجرا فیصله دهد.
----------------------------
احمد کاظم زاده