مراسم اصیل و ایرانی چهارشنبه‌سوری را از انحراف نجات دهیم

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ دکتر مازیار طلایی جامعه شناس در یادداشتی نوشته است:
هیچ جامعه‌ای را نمی‌توان پیدا کرد که فارغ از آیین و رسوم اجتماعی باشد. همه جوامع در همه نقاط جهان آداب و فرهنگ خاص خودشان را دارند که برای آن ارزش و احترام خاصی هم قائلند.
در جامعه ما نیز آیین و آداب و رسومی وجود دارد که برخی از آن‌ها ریشه در دین و مذهب ما یعنی اسلام و یا دین نیاکان ما دارد و برخی هم آیین‌های ملی است، چون آیین باستانی نوروز و جشن چهارشنبه سوری.
جشن چهارشنبه سوری همانطور که از اسمش پیداست، به معنای جشن و سرور است و گفته می‌شود ریشه آن به قصه گذشتن سیاوش از دل آتش می‌گذرد؛ قصه‌ای که در شاهنامه هم آمده است و می‌گوید سیاوش با گذشتن از آتش، ناراستی و پلیدی را از وجود خود بیرون کرده و پاک و سربلند شده است. مردم این روز را جشن می‌گیرند، چون آن را منشاء گرامی داشتن اخلاق و پاکی و دورشدن از کژی و ناراستی انگاشته‌اند.
اما وجه دیگر و البته مهمتر جشن چهارشنبه سوری و بیشتر مراسم‌های ملی و آیینی ما، خانواده محور بودن آن است و اینکه مردم به صورت جمعی در آن‌ها فعال هستند، برخلاف مراسم دیگر کشور‌ها که دو یا چند نفره و به دور از محیط خانواده برگزار می‌شود.
درحالی که مراسم و آیین‌های ما خانوادگی و با کارکرد خانواده و اجتماع است و می‌تواند تاثیر بسزایی در محکم کردن بنیان خانواده و اجتماع داشته باشد.
متاسفانه این جشن و آیین باستانی و زیبا در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات تلخ و ناگوار و نگران کننده‌ای شده است؛ یعنی از سمت جشن‌های شاد و مفرح سالم و فرهنگی، به سوی ترقه و آتش بازی و انفجار مواد محترقه تغییر جهت داده است.
این تغییر رویکرد از جهاتی قابل رصد است؛ از جمله رویکردی که در آن تصور می‌شد این آیین باید حذف شود.
اما این شرایط سیاه و خطرناک که اکنون مورد اعتراض همه کارشناسان و مدیران و مسئولان نظام هم هست، قابلیت تغییر و برگشت به اصالت فرهنگی و شادی آفرینی و خانواده محور خود را دارد و البته برای رسیدن به این مهم باید به آن با نگاه جامعه شناختی نگریست و درصدد فعال کردن جنبه‌های سالم و فرهنگی اجتماعی آن بود و جامعه را به سوی آن سوق داد.‌
می‌توان به آن به عنوان یک پیش درآمد و مراسم شاد و سنتی استقبال از نوروز ایرانیان که به نام آن‌ها ثبت جهانی هم شده است، نگریست.
خوشبختانه این مهم اکنون و با وجود فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و فرهنگ سازی انجمن‌های مردم نهاد درحال تحقق است و مردم و به ویژه جوانان خود پی برده اند که ترقه بازی‌های خطرناک نه تنها آسیب زاست که با روح این آیین کهن هم سازگاری ندارد.
برای همین امسال و حتی اینک شاهدیم که، چون سال‌های گذشته دیگر صدا‌های گوش خراش ترقه و نارنجک ... به گوش نمی‌رسد یا از حجم آن به طور محسوسی کاسته شده است. خوشبختانه شاهدیم که حاکمیت هم با توجه به اینکه چهارشنبه سوری شکل انحرافی گرفته، در تلاش است آن را به همان شکل سنتی اش برگرداند.
ناگفته نماند که بحث اقتصادی ماجرا یعنی پول‌های کلانی که دلالان ترقه از فروش مواد محترقه به جیب می‌زدند، در افزایش استفاده از این مواد و به آشوب کشیدن شهر‌ها با دود و آتش و صدا‌های دلهره آور بی ارتباط نبود که توصیه می‌شود نیروی نظامی به جای برخورد با کودکان و جوانان ترقه به دست، با عوامل توزیع و فروش آن‌ها مقابله کنند.
در هر روی بهترین روش برای ارشاد و راهنمایی و سوق دادن مردم به سوی اجرای مراسم امن و بی خطر، ممانعت از هر گونه برخورد‌های سلبی و قهری و البته گفت و گو درباره این مراسم کهن و پیامد‌های اجرای صحیح آن در رسانه‌ها بویژه رسانه ملی و پذیرفتن آن به عنوان جزئی از فرهنگ ایرانی است که خوشبختانه پویش‌های خوبی هم در این جهت اینک در کل کشور ایجاد شده است و به نظر می‌رسد به این سمت درحال حرکت هستیم.