گفتگو، نقطه آغاز مقابله با خود برتربینی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صداوسیما؛ محمدجواد ظریف در سخنرانی خود در نخستین اجلاس گفتگو‌های آسیایی با بیان اینکه آسیا، مهد فرهنگ‌ها و تفکر‌های گوناگون و متنوع و مهد تمدن در جامعه جهانی است افزود: قاره کهن همانطور که آسیا را در جامعه بین‌الملل به این نام می‌نامند، همواره خاستگاه فلسفه، تفکر، گفت‌وگو و درک مشترک بوده است، اما متأسفانه همین آسیا، امروز محل درگیری‌ها، بحران‌ها، کشمکش‌ها و کشتار‌های فراوانی است که فاصله بسیار مهم و طولانی با مبانی فرهنگی، اعتقادی و دیدگاه‌ها و بینش‌های مختلف آسیایی دارد.

بازی کردن برای حاصل جمع صفر، نتیجه منفی در پی دارد
ظریف همچنین با بیان اینکه نیازمند گفت‌وگوی فرهنگی هستیم؛ اما منظور ما از گفت‌وگو چیست؟ افزود: دنیا در قرن‌های گذشته بر اساس پارادایم مبتنی بر قدرت حرکت کرده که نتیجه آن بازی با حاصل جمع صفر است و جز ضرر و درگیری و کشتار، نتیجه‌ای به همراه نداشته است.
وی گفت: پارادایم کنونی روابط بین‌الملل، مبتنی بر دشمن‌انگاری، اعتقادسازی برای کوبیدن دشمنان فرضی و پارادایم بازی‌های با حاصل جمع صفر است که به نتیجه بازی با حاصل جمع منفی منجر خواهد شد.

سلطه‌گران جهان را به سمت افراط، کشتار و کشمکش کشانده‌اند
ظریف با تأکید بر اینکه اگر بخواهیم به قیمت به وحشت انداختن دیگران، برای خودمان آرامش ایجاد کنیم و با ناامن کردن جوامع دیگر جامعه خود را ایمن سازیم، ناگزیر همگان در وحشت و ناامنی خواهند بود، افزود: اصطلاح موجود در بازدارندگی هسته‌ای، اصطلاحی است که در زبان انگلیسی به آن دیوانگی می‌گویند؛ نابودی تضمینی مشترک، ما بر اساس وضعیت امروز خیال می‌کنیم در امنیت زندگی می‌کنیم، تفکر مبتنی بر اختلاف‌سازی و حذف دیگران، تفکری است که از سوی سلطه‌گران بر دیگران تحمیل شده و جهان را به سمت افراط، کشتار و کشمکش کشیده است.

برای خروج از پارادایم ناامن کنونی، گفت‌وگو بهترین ابزار است
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: برای خروج از این پارادایم ناگزیر هستیم که پارادایم دیگری را جایگزین آن کنیم و آن پارادایمی است که شاید گفت‌وگو به معنای اهم آن بهترین واژه برای معرفی آن باشد.
وی افزود: در گفت‌وگو بر مبنای آنچه فرهنگ‌های آسیایی و فرهنگ اسلامی ما به آن حکم می‌کند، ما به دنبال فهم، درک و شنیدن هستیم، همچنین ما به دنبال یادگیری هستیم و قبل از آنکه در گفت‌وگو به دنبال تحمیل عقاید و حتی اقناع طرف مقابل باشیم، به دنبال خاستگاه فکری و نگرانی‌های طرف مقابل هستیم.
ظریف گفت: در گفت‌وگو درمی‌یابیم که طرف ما جز خود ما نیست و طرف ما آرزو‌ها و نگرانی‌ها و خواست‌های مشابه به خود ما دارد.
وی افزود: اولین چیزی که درمی‌یابیم، انسانیت مشترک ما و خطرات و فرصت‌های مشترک ماست لذا حرکت از پارادایم حذف به سمت پارادایم گفت‌وگو، اقدام ضروری و مهم در این حرکت جمعی است.

مسئول آمریکا ملت‌های جهان را با الفاظ رکیک خطاب می‌کند
ظریف با اشاره به سیاست‌های تفرقه‌افکنانه دونالد ترامپ، گفت: فردی در ایالات متحده قدرت را در دست گرفته است که آنقدر فهم و درک ندارد که کل ملت‌ها را با الفاظ رکیک و غیرقابل پذیرش مورد خطاب قرار می‌دهد؛ این فرهنگ و تفکر مانع رسیدن به پارادایم همه‌گیر است، همه ما که به دنبال ساخت جهان بهتر هستیم، نیاز داریم با این خودبرتربینی مقابله کنیم.

فرهنگ بر امنیت مؤثر است
وی با اشاره به نقش فرهنگ به عنوان عامل امنیت، افزود: امروز در منطقه خود، مواجه با حرکت‌های خطرناک مبتنی بر تفکر نفرت، تکفیر و حذف هستیم؛ افراط امروز که آسیا و به ویژه غرب آسیا را تهدید می‌کند، درست است که نیاز به راهکار نظامی دارد؛ اما اثرگذارتر و اصیل‌تر از آن، نیازمند مقابله فرهنگی است.
ظریف گفت: ناتوانی و ناکارآمدی برخی دولت‌ها در برآوردن خواست‌های مردم خود که نخستین آن در منطقه غرب آسیا، مسأله فلسطین است، باعث ایجاد گسل‌های اساسی ایجاد شده است؛ اما این حکومت‌های ناکارآمد به جای مقابله با ریشه‌های این گسل‌ها، تلاش کرده‌اند با ایران‌هراسی، ایجاد دیگرهراسی، فرافکنی و ایجاد نفرت از دولت‌های دیگر، این وحشت و نفرت را جایگزین کنند.

نیاز امروز جامعه جهانی مقابله با افراط است
وی تأکید کرد: نیاز امروز ما مقابله با افراط است؛ گفت‌وگو می‌تواند مبنای افراط را به چالش بکشد و این افراط که همه جای جهان را دربرگرفته، از بین ببرد.
ظریف افزود: به جای پارادایم حذف و رقابت غیرسالم، به پارادایم گفت‌وگو و فراگیر حرکت کنیم، نیاز رسیدن به امنیت داریم، از امنیت برای خود به قیمت ناامنی برای دیگران، به سمت امنیت برای همگان حرکت کنیم، برای این امر، تعامل اهل علم و تفکر، رفت‌وآمد نخبگان، تلاش برای پیدا کردن راه‌های مشترک و ... گفت‌وگو یک حرکت ضروری است.
وزیر امور خارجه کشورمان در پایان با اشاره به نقش و تأثیر برگزاری نخستین اجلاس گفت‌وگو‌های آسیایی، بر ادامه این گفت‌وگو‌ها تأکید کرد.

نخستین اجلاس گفت‌وگو‌های فرهنگی آسیایی، صبح امروز (شنبه ۲۳ دی) با حضور سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ابوذر ابراهیمی‌ترکمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و بیش از ۷۰ اندیشمند و شخصیت علمی و فرهنگی از ۲۰ کشور آسیایی در محل این سازمان آغار به کار کرد.
کمیسیون‌های «شرق آسیا»، «شبه‌قاره» و «آسیای مرکزی و قفقاز» این اجلاس، به مدت سه روز (۲۳ تا ۲۵ دی) به ترتیب در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، دانشگاه فرودسی مشهد و مازندران (بابلسر)، برگزار می‌شود.
این همایش به همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه مازندران (بابلسر)، مؤسسه فرهنگی اکو، مجمع بین‌المجالس آسیایی و مرکز گفت‌و‌گوی همکاری آسیایی، برگزار می‌شود.