پیامدهای اجتماعی قاچاق برای قاچاقچیان

پژوهش خبری صدا وسیما:پدیده ناخوشایند قاچاق کالا یکی از مهم ترین تهدیدات و معضلات اقتصادی است که نه تنها از نظر اقتصادی بلکه از منظر  اجتماعی و فرهنگی نیز پیامدها و تبعات مخرب زیادی برای کشور بویژه در سالهای اخیر به دنبال داشته است. تحقیقات و بررسی هایی انجام شده درباره پیامدهای قاچاق، بیشتر حول ابعاد و تبعات اقتصادی این پدیده شوم بوده و سایر ابعاد آن کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین از جمله ابعادی که در پدیده قاچاق نیازمند بررسی دقیق تر است، پیامدها و معضلات اجتماعی ناشی از قاچاق برای قاچاقچیان و خانواده های آنها می باشد.

" کولبری"، "چتربازی" و "یدکی" ؛ عاملان مورد استثمار قاچاقچیان

قاچاق کالا منجر به شکل گیری پدیده ها و مفاهیم جدیدی همچون" کولبری"، "چتربازی" و "یدکی" در جامعه شده است. کولبران، واژه ای نام آشنا در عرصه قاچاق کالا به شمار می روند، افراد و گروه‌هایی که نه عامل قاچاق، بلکه وسیله و ابزاری هستند برای جابجایی چنین محصولات و کالاهایی. کولبران و چتربازان برای کسب حداقل دستمزد، مخاطرات و ریسک زیاد تردد و عبور مناطق صعب العبور را به جان می خرند و به اعتقاد برخی کارشناسان، عامل اصلی چنین فعالیت و نقش آفرینی از سوی کولبران در جابجایی محصولات قاچاق را باید در شرایط نامساعد اقتصادی در برخی نقاط و محدوده های مرزی کشور جستجو کرد. این افراد به عاملانی در دست قاچاقچیان مادر تبدیل شده اند به طوری که در صورت نزدیک شدن عوامل انتظامی به این گروه و رهاسازی کالاها و محصولات قاچاق به داخل دره یا دریا، حتی تاوان و هزینه جبران خسارت مذکور نیز بر عهده آنان است که متاسفانه این امر موید نگاه کاملا ابزاری قاچاقچیان به این قشر است.

 از سوی دیگر امروز ما شاهد افزایش روزافزون تعداد کولبران و چتربازان - به بویژه افزایش تعداد زنان کولبر و چترباز - هستیم. افزایش روزافزون حضور زنان در عرصه قاچاق کالا، نه تنها به لحاظ جابجایی کالاهای قاچاق، ضرباتی جدی بر پیکره اقتصادی کشور وارد می کند؛ بلکه سوءاستفاده­های تروریست­های اقتصادی از زنانی که از وضعیت معیشتی خوبی برخوردار نیستند، خود زمینه بروز بسیاری دیگر از ناهنجاری های اجتماعی را فراهم نموده است.

از دیدگاه آسیب شناسی اجتماعی، تردد زنان کولبر و چترباز، پیامدها و معضلات اخلاقی و اجتماعی زیادی را به دنبال داشته و از سویی ارتکاب جرایم اخلاقی برای این گونه زنان در محیط های خارج از منطقه و محل زندگی آنها – به دلیل فقدان کنترل – راحت تر صورت می­پذیرد.

متاسفانه تعدادی از زنان کولبر و چترباز، به منظور جلب ترحم و یا سوء استفاده های دیگر، حتی اطفال و فرزندان خردسال خود را مورد استفاده قرار می­دهند و زمینه ساز  معضل اجتماعی دیگری تحت عنوان بزهکاری اطفال می گردند که از دیگر مسائل تهدید کننده سلامت اجتماعی در جامعه به شمار می آید.

از سوی دیگر، بر اساس نظر شاهدان، متاسفانه برخی زنان کولبر و چترباز، برای دور زدن گلوگاه­های ایست و بازرسی اقدام به سوارشدن به وانت بارهای به اصطلاح شوتی و یا موتورلنج هایی می­نمایند که با این کار جان خود را به خطر می اندازند؛ زیرا این ماشین های شوتی و موتور لنجها، توجه به دستور و مقررات ایست و بازرسی اعمال شده از سوی ماموران و متوقف شدن در گلوگاهها را افت و ننگ می دانند.

از سوی دیگر برخی زنان کولبر و چترباز که جوان تر می باشند، مورد سوءاستفاده های اخلاقی قرار گرفته و باندهای فرصت طلب به بهای رهایی آنها از گلوگاه­های ایست و بازرسی، اقدام به طی طریق از مسیرهای فرعی و کوهستانی یا کویری نموده و آسیب ها اجتماعی زیادی را بوجود می آورند.

 کلام آخر

در حقیقت قربانیان اصلی پدیده قاچاق - بعد از اقتصاد کشور - کولبران و چتر بازان هستند که بخش قابل توجهی از انگیزه‌ها و عوامل موثر در پرداختن به چنین فعالیت‌هایی، مشکلات اقتصادی و بضاعت ضعیف مالی آنها است. بیشتر این افراد با درآمد اندکی که از کولبری به دست می‌آورند، به عاملانی برای قاچاقچیان مادر تبدیل شده‌اند.  در حقیقت نبود شغل و درآمد باعث شده مردم این مناطق برای امرار معاش و رفع نیازهای اولیه زندگی‌شان مجبور به کولبری شوند.

پژوهش خبری // نویسنده مسئول:میترا دانش پرور، دکتری دانشگاه علامه طباطبائی و عضو هیات علمی دانشگاه