شکست تلاش آمریکا در منزوی کردن ایران

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما، روزنامه انگلیسی ایندیپندنت در گزارشی درباره مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران نوشت: برگزاری مراسم تحلیف در ایران همواره مراسمی باشکوه بوده است، اما ناآرامی های کنونی در عرصه سیاسی در خاورمیانه (غرب آسیا) تضمین کرد مراسم تحلیف حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران، انعکاس چشمگیری داشته باشد.

 

دشمنانش یعنی عربستان سعودی و دولت دونالد ترامپ در آمریکا خواستار آن شده اند که ایران بار دیگر منزوی شود. آمریکا تحریم های جدیدی را علیه ایران اعمال و رئیس جمهور ترامپ نیز تهدید کرده است به توافق هسته ای حاصل شده بین این کشور و قدرت های بین المللی -که با برگزاری سال ها گفتگوهای دشوار به دست آمد- پایان می دهد. تندروهای حاضر در تیم او (ترامپ) از تحریک به تغییر رژیم در تهران سخن گفته اند.

 

در مراسم تحلیف رئیس جمهور ایران، نمایندگان صد کشور در تهران حضور داشتند. افرادی همانند رابرت موگابه و کیم جونک نام رئیس مجمع عالی خلق کره شمالی ممکن است از سوی واشنگتن و ریاض نادیده گرفته شوند. اما حضور مقامات بلندپایه از بیشتر کشورهای غربی از جمله الیستر برت معاون وزیر امور خارجه انگلیس در امور خاورمیانه، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرایی از روسیه، چین و هند نشانه ای واضح در این باره محسوب می شود که تلاش برای منزوی کردن ایران در حال حاضر با شکست همراه شده  است.

 

 

روحانی گفت:‌ «نقض های مکرر آمریکا در ارتباط با تعهداتش و تحریم های جدیدی که علیه ایران اعمال کرده است، تأثیری منفی بر افکار عمومی در اینجا داشته است و این اقدام سبب می شود توافق هسته ای در معرض خطر قرار گیرد. ایران نخستین طرفی نخواهد بود که از توافق هسته ای دست می کشد، اما درباره نقض های آمریکا ساکت نمی ماند.»

 

پیشتر، رئیس جمهور ایران در دیدار با موگرینی، از حضور نماینده عالی اتحادیه اروپا قدردانی کرد و گفت این اقدام نشان می دهد که بسیاری از کشورهای غربی با وجود فشارهای آمریکا، آماده برقراری ارتباط با کشورش هستند. همچنین گفته می شود محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در این نشست گفت: «آقای ترامپ در تلاش برای از بین بردن توافق هسته ای به بهای ایران است و اروپا باید در این باره هشیار باشد.»

 

تهران از وجود حضار نهایت بهره برداری را کرد: نام همه کشورهای حاضر از افغانستان گرفته تا زیمبابوه طی مراسم در پارلمان خوانده شد. این در حالی است که برخی از این کشورها مشتاق بودند از این فرصت برای تأکید بر دستورالعمل های خود استفاده کنند. قطر -که در یک رویارویی تلخ با ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی قرار دارد- هیئتی را به نمایندگی از تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر به ایران اعزام کرد. روسیه -کشور دیگری که در معرض تحریم های جدید و سخت گیرانه آمریکا قرار گرفته است - اعلام کرد در پی برگزاری مراسم تحلیف، دمیتری روگوزین معاون نخست وزیر و افسران بلندپایه نظامی با وزرایی از ایران و ترکیه درباره سوریه «نشستی مهم» برگزار خواهند کرد.

 

این سه کشور تضمین کنندگان یک سری آتش بس ها در جنگ داخلی سوریه هستند. مقامات ایرانی اعلام کردند افتادن استان ادلب سوریه - یکی از مناطقی که در حال حاضر آتش بس در آن برقرار است- به دست جهادگران افراطی تحریر الشام و جبهه النصره وابسته به القاعده (که هم اکنون خو را جبهه فتح الشام می نامد) یکی از موضوعات کلیدی مورد گفتگو در این نشست خواهد بود.

 

آمریکا درباره «پیامدهای شدید» افتادن ادلب به دست گروه های وابسته به القاعده هشدار داد. اما آمریکایی ها به صورت قابل توجهی حمایت از شورشیان تحت پشتیبانی خود را کاهش داده اند و هر گونه بازپس گیری این مناطق از سوی رژیم اسد و هم پیمانان روس و ایرانی آن صورت خواهد گرفت. 

 

اما این دستورالعمل اصلاحات داخلی روحانی و نه تعهد نظامی بیش از پیش در خارج بود که سبب پیروزی قاطع او بر رقیب محافظه کارش در انتخابات اوایل امسال شد. اما هیئت های زیادی در این مراسم حاضر بودند که در پی کاهش تحریم ها در تلاش برای بهره مند شدن از فرصت های تجاری در بازار ایران هستند. لرد لامونت از لرویک - فعال دیرینه برای بهبود روابط با تهران که هم اکنون نماینده تجاری انگلیس در ایران است - به همراه ریچارد بیکن معاون گروه دوستی پارلمانی انگلیس و ایران در این مراسم حضور داشت. 

 

شرکت هواپیما سازی بوئینگ آمریکا قراردادی هشت میلیارد دلاری برای فروش هشتاد فروند به ایران ایر و سی فروند هواپیمای دیگر به یک شرکت هواپیمایی دیگر به نام آسمان ایرلاینز امضا کرده است و این در حالی است که رقیب اروپایی آن یعنی ایرباس توافق نامه ای با ایران برای تأمین صد فروند هواپیمای دیگر به ایران امضا کرده است. شرکت توتال فرانسه توافق نامه ای دو میلیارد دلاری برای توسعه یک میدان گازی امضا کرده است و شرکت جنرال الکتریک انگلیس نیز در حال بررسی شماری گزینه های بسیار سودآور تجاری در ایران است. 

 

اما سایه دونالد ترامپ همچنان سنگینی می کند زیرا ایران در تلاش برای گشایش درهای خود برای تجارت است. بر اساس تعهدات آمریکا در قبال توافق هسته ای،‌ رئیس جمهور این کشور باید هر نود روز تأیید کند که تهران در حال پایبندی به توافق هسته ای است. 

 

ترامپ -که طی کارزار انتخاباتی خود وعده داد توافق هسته ای را بر خواهد چید- با اکراه و پس از آن که وزارت امور خارجه این کشور هیچ نقضی نیافت، برای نخستین بار پایبندی ایران را تأیید کرد اما خود ترامپ از این موضوع شکایت کرد که ایرانی ها « به روح توافق پایبند نیستند» اما توضیح نداد این جمله در واقع به چه معناست. او می گوید دولتش «در حال بررسی جامع سیاست در قبال ایران است.»

 

این روند همچنان ادامه دارد و این در حالی است که دولت آمریکا بار دیگر مجبور شد هفته گذشته برای بار دوم تأیید کند که ایران   به تعهداتش پایبند است. 

 

اما ترامپ در عین حال، در یک مصاحبه گفت:‌ «اگر دست من بود، همان صد و هشتاد روز پیش اعلام می کردم آنها به توافق هسته ای پایبند نیستند.» او در پاسخ به سوالی در این باره که آیا او انتظار دارد دفعه بعد  ایران به توافق هسته ای پایبند نباشد، گفت:‌ «بله. شخصاً این کار را می کنم.»

 

اما از نظر تئوری توافق هسته ای همچنان به قوت خود باقیست، حتی اگر آمریکا از آن کنار بکشد اما پنج امضا کننده دیگر توافق هسته ای یعنی روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس همگی می گویند به توافق هسته ای پایبند باقی خواهند ماند. اما شرکت ها و نهادهای مالی درباره قرار گرفتن در معرض تحریم ها و مجازات های مالی آمریکا نگران هستند.

 

محمد مرندی استاد دانشگاه تهران گفت:‌ «نمی دانم اگر آمریکا اعلام کند دیگر بخشی از توافق هسته ای نیست، این توافق چگونه بقاء ‌خواهد داشت.» او همچنین گفت:‌ «گزینه ها محدود است.» این در حالی است که رابرت امرسون تحلیل گر مسائل امنیتی می گوید: «این چیزی نیست که از سیاست واشنگتن حذف شود. موضوع توافق هسته ای و تحریم های ایران در آینده و از سوی تندروها تحت هدایت رئیس جمهور بارها مطرح خواهد شد.»

 

با این حال حضور چند صد مقام برجسته در مراسم تحلیف روحانی به این معنا نیست که تلاش های دونالد ترامپ برای منزوی کردن ایران به پایان رسیده است.