کاخ سفید ادعای 10 میلیون دلاری را در توافق مبادله زندانیان با ایران کنار گذاشت

براساس مصاحبه ها با مدانلو، وکلای مدافع این پرونده و مقامات آمریکایی که از موضوع اطلاع دارند، دولت آمریکا برای شیرین کردن این معامله سپس ادعای جریمه ای 10 میلیون دلاری علیه وی را پس گرفت. این جریمه بابت همان 10 میلیون دلاری بود که هیئت منصفه دادگاهی در مریلند اعلام کرده بود این مهندس ایرانی تبار هوا - فضا از ایران دریافت کرده است.

کنار گذاشتن ادعای آمریکا، که پیشتر چیزی درباره آن گفته نشده بود، ممکن است به زیر ذره بین رفتن این ماجرا بینجامد که دولت اوباما چگونه به توافقی برای مبادله زندانیان دست یافت که انتقادهای داوطلبان نامزدی حزب جمهوریخواه برای انتخابات ریاست جمهوری و نیز قانونگذاران این حزب را در پی داشته است.

یک سخنگوی وزارت دادگستری در واشنگتن از اظهار نظر درباره مذاکرات بر سر این 10 میلیون دلار خودداری کرد. هیئت منصفه دادگاه مریلند متوجه شده بود که مدانلو این 10 میلیون دلار را از ایران دریافت کرده بود تا نخستین ماهواره این کشور را در سال 2005 به فضا پرتاب کند. مدانلو می گوید این پول وامی بود که یک شرکت سوییسی برای یک معامله مخابراتی به او داده بود. 

در مبادله زندانیان، پنج آمریکایی زندانی در ایران در ازای هفت ایرانی متهم یا زندانی در آمریکا مورد عفو قرار گرفتند یا محکومیت های آنها تخفیف یافت. این توافق با اجرای یک موافقت نامه تاریخی در 16 ژانویه که برنامه هسته ای ایران را در ازای لغو تحریم ها محدود می کند، همزمان شد. 

مدانلو حتی پس از دریافت پیشنهاد بهتر در روز جمعه 15 ژانویه گفت ابتدا از این پیشنهاد تکان نخورد. او گفت خواهان فرصتی بود تا نام خود را در دادگاه پاک کند. 

مدانلو، 55 ساله در یکی نخستین مصاحبه های خود از زمان آزادی به رویترز گفت :«من عمدتا نومید شده بودم که مجبورم حق خودم را برای فرجام خواهی کنار بگذارم.»

وی گفت :«اگر آنها به نظام قضایی خود اعتقاد دارند چرا مرا از آن محروم می کنند؟ آنها بیایند ثابت کنند من اشتباه می کنم.»

بنابراین گزارش، همه ایرانی ها در چارچوب موافقت نامه های عفو خود می بایست از هرگونه ادعا علیه دولت آمریکا چشم پوشی می کردند. همه این افراد غیر از یکی به نقض تحریم های اقتصادی چند ده ساله آمریکا علیه ایران متهم بودند. 

بی میلی مدانلو برای پذیرش پیشنهاد اوباما به یک گره دقایق پایانی در توافقی با ایران تبدیل شد که تا این لحظه با دقت برنامه ریزی شده بود و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا و همتای ایرانی وی ماهها  به صورت محرمانه درباره آن مذاکره کرده بودند. 

به گفته مدانلو و مقامات آمریکایی، او فقط روز شنبه 16 ژانویه و در حالی که به قول مقامات آمریکایی ثانیه های آخر ضرب الاجل نهایی نزدیک می شد، موافقت کرد پیشنهاد عفو را بپذیرد. 

او روز بعد از یک زندان فدرال در نزدیکی ریچموند در ایالت ویرجینیا آزاد شد. آزادی او به منزله بسته شدن ناگهانی پرونده او پس از نزدیک به یک دهه تحقیقات گسترده درباره نقش مدانلو در فراهم کردن دسترسی ایران به فناوری فضایی بود. ماموران فدرال آمریکا از مناطق حومه واشنگتن تا سوئد و روسیه به جستجوی شواهد و مدارک رفته بودند. 

مدانلو طولانی ترین دوره حبس را در میان این هفت ایرانی سپری می کرد و تقریبا ارتباطات گسترده و رسمی با دولت ایران داشت. 

بر اساس مصاحبه وکلای این هفت نفر ، او همچنین تنها کسی بود که گفته می شد ابتدا پیشنهاد اوباما را رد کرده بود. 

یک مقام در بخش حافظ منافع ایران در واشنگتن، که عملا نقش سفارت ایران را در آمریکا دارد، در محاکمه مدانلو در سال 2013 در دفاع از وی شهادت داد. وکلای این هفت ایرانی گفته اند همین نماینده ایرانی که فریبرز جهانسوزان نام دارد نقش مهمی در میانجیگری مبادله زندانیان در ماههای اخیر ایفا کرد.

جهانسوزان در مصاحبه رویترز با وی از پرداختن به جزئیات خودداری کرد و گفت :«این ماجرا به پایان رسید و تمام شد. لطفا اجازه دهید ماجرا تمام شود و به جلو حرکت کنیم.»  

مدانلو پس از دو سال حبس می گوید دوره سختی را پشت سر گذاشته است. وی گفت :«می دانم که این ابر تا ابد بالای سرم خواهد بود.»

مدانلو در شمال ایران بزرگ شد. او فرزند یک ملاک ثروتمند بود. او به یاد دارد که در کودکی ماموریت آپولو 11 را در سال 1969 که فضانوردان آمریکایی را به ماه برد تماشا می کرد و تحت تاثیر آن تصمیم گرفت مهندس فضا شود. 

چند دهه بعد، پس از عزیمت به آمریکا و دریافت شهروندی این کشور در یک شرکت به ارزش 500 میلیون دلار به یک کارآفرین فضایی تبدیل شد. 

او به پرتاب یک ماهواره آمریکایی با یک راکت روسی در سال 1995 کمک کرد. شرکت وی، فاینال انلیسیس Final Analysis بر حوزه نوظهور ماهواره های مدار پایین برای خدمات داده ای متمرکز شد. 

اما یک رشته گام های اشتباه این شرکت را در سال 2001 ورشکسته کرد و شریک سابق مدانلو از او به اتهام فروش فناوری موشکی به ایران شکایت کرد. 

مدانلو می گوید مقامات آمریکایی از ادعای موشک برای کمک گرفتن از سوئد در زمینه جمع آوری شواهد و مدارک علیه او استفاده کردند. او گفت مقامات آمریکایی با یورش به خانه و شرکت او در مریلند یک کامیون سند و 120 دیسک سخت رایانه جمع آوری کردند اما هیچ گونه شواهد و مدارکی برای پشتیبانی از این اتهام نیافتند.

وی گفت :«آنها می دانستند که این دروغ است. آنها می دانستند که من هیچ گونه فناوری موشکی ندارم.»

تحقیقات بعدی به کشف اسنادی منجر شد که به گفته مقامات دادستانی نشان می داد مدانلو میانجی معامله ای میان ایران و روسیه برای پرتاب ماهواره در ازای یک دستمزد 10 میلیون دلاری بوده است. هیئت منصفه دادگاه مریلند پس از محاکمه ای شش هفته ای او را در خصوص نقض تحریم ها گناهکار شناخت و او به هشت سال حبس محکوم شد. 

وکلای مدانلو در فرجام خواهی چنین استدلال کردند که ارتباطات و مکاتبات خصوصی میان قاضی دادگاه و مقامات دادستانی به حذف شواهدی انجامیده بود که ممکن بود نتیجه محاکمه را تغییر دهد. 

رابرت کینگ ، یکی از قضات که ریاست دادگاه تجدید نظر مدانلو را بر عهده داشت، در جلسه ماه اکتبر مقامات دادستانی را برای این کار سرزنش کرد. 

راد رزنستین Rod Rosenstein وکیل مدافع آمریکایی گفت شواهد علیه مدانلو در دادگاه فاش شده و «بدون هیچ گونه شک و تردید منطقی ثابت کرده بود که مدانلو با دریافت 10 میلیون دلار به ایران برای پرتاب یک ماهواره کمک کرده است.»

مدانلو گفت یقین داشت که دادگاه تجدید نظر به نفع وی رای خواهد داد. سپس وکیلش به او گفت اگر پیشنهاد عفو را بپذیرد باید از درخواست تجدید نظر چشم پوشی کند و به ادعای جریمه 10 میلیون دلاری بچسبد.  

مدانلو گفت: «من از حقم برای هرگونه ادعا علیه شما بگذرم، اما ادعای شما همین طور خدا می داند برای چند سال علیه من ادامه داشته باشد؟ پس از چند بار کش و قوس آنها موافقت کردند ادعای 10 میلیون دلار را کنار بگذارند.»

او می گوید پس از آنکه تماس های وکلای مدافع او و نمایندگان ایرانی نتوانست وی را به پذیرفتن پیشنهاد عفو متقاعد کند، حرف های تلفنی ملتمسانه و اشک آلود خواهرش در ایران بود که سرانجام دل او را نرم کرد.

او گفت :«اگر فقط خودم بودم، هیچ وقت این معامله را قبول نمی کردم.»